We leven in een tijd waarin heel wat crisissen lijken samen te komen. Er is de vluchtelingenproblematiek, de internationale milieu- en klimaatsituatie, de aanhoudende geopolitieke ellende in het Midden-Oosten enz. Om de zoveel tijd vertoont het eurozonecrisismonster zich. De aanhoudende problemen bij bepaalde Europese grootbanken halen ook het algemene nieuws. En wie, behalve specialisten, begrijpt het hoe en waarom van hetgeen monetaire opperhoofden zoals Janet Yellen en Mario Draghi regelmatig de ether insturen ? Hoe kan het dat de werking - en de grote kwetsbaarheid -van ons financieel-economisch systeem, de spil waarrond alles draait, zo weinig wordt begrepen ?
Economie geen exacte wetenschap
Economie gaat over geld, over werk, over productie en consumptie, over handel maar heeft ook te maken met energie, technologie, belastingen en politiek. Toch is er niet zoiets als één soort economisch systeem. Er bestaan maar liefst negen verschillende economische denkrichtingen of scholen met ieder hun aanhang. Hoe zou een discipline, die onvoldoende inzicht biedt in haar eigen onderwerp, in staat zijn een coherent totaalbeeld te schetsen van de economische realiteit ?
Anders dan de natuurwetenschappen gaat economie over waardeoordelen : hoe welvaart moet verdeeld worden, hoe het algemeen belang het best kan worden gediend, hoe maatschappelijke verbeteringen moeten gedefinieerd worden enz. Ieder economisch beleid zal dus steeds gevoerd worden vanuit een politieke keuze en vaak ook vanuit een morele invalshoek. Economie is eerder een politieke theorie. Het is geen exacte wetenschap, en zal dat ook nooit worden.
Lacunes in het onderwijs
Het onderwijs, zoals het vandaag georganiseerd is, vertoont grote lacunes in haar kennisoverdracht. Zo is geschiedenis al decennialang, ook in het buitenland, een achtergesteld vak. Tot de jaren tachtig was economische geschiedenis een verplicht onderdeel van de studie economie aan de meeste Amerikaanse universiteiten, maar tegenwoordig wordt dit studieonderdeel niet of veel minder aangeboden. Nochtans is de wetenschap die handelt over de opkomst en val van landen en beschavingen enorm leerrijk.
Geschiedenis is echt wel nuttig omdat ze zowel de successen als de mislukkingen van economische theorieën en - beleidsbeslissingen blootlegt.
Ook het geld- en economiethema krijgt in het algemeen vormend onderwijs te weinig aandacht. Ons geldsysteem is het slechtst uitgelegde concept in de academische wereld. Het overgrote deel van de economen wordt niet opgeleid om de rol van geld in onze economie te bevatten. De weinigen die monetaire economie hebben gestudeerd kennen de geheimen van het systeem. Jammer genoeg werken de meesten van die financiële economen voor overheden en grootbanken.
Doorslaggevende rol van de bankiers
Bij de uitbraak van de financiële crisis in 2008 bleek dat vele managers van grootbanken de werking van hun eigen producten niet volledig begrepen. De bekende Zuid-Koreaanse econoom Ha-Joon Chang vermeldt in zijn boek "Economie : de gebruiksaanwijzing" hoe bankiers toegaven dikwijls derivatencontracten van een paar honderd pagina's niet door te nemen wegens tijdsgebrek. Recente nieuwe monetaire technieken en - producten zijn zodanig ingewikkeld dat zelfs binnen de financiële industrie slechts weinigen echt op de hoogte zijn. Sterk voorbeeld hiervan : tijdens de Griekse crisis van 2015 werd er beroep gedaan op de Amerikaanse adviseur Glenn Kim (ex-Lehman) om een specialist zoals Grieks minister van Financiën Euclides Tsakalotos bij te staan.
Abstractie gemaakt van de complexiteit van speculatietechnieken en centralebankenbeleid is de werking van ons geldsysteem feitelijk zeer simpel. De bankierselite creëert geld uit het niets. Dit geld wordt aan overheden, bedrijven en gezinnen uitgeleend en keert vervolgens mét intrest terug naar de bron. Deze - en andere verborgen kennis wordt reeds eeuwen van bankiersgeneratie op bankiersgeneratie overgedragen. Een fantastisch businessmodel waar slechts weinigen weet van hebben.
Bovendien wordt er in de financiële sector zeer goed verdiend. Vandaar dat een zeer uitgebreide en actieve lobby, centrale banken inbegrepen, er alles aan doet om dit zeer profijtelijke stelsel in stand te houden. En de waarheid weg te houden van Jan met de pet.
Volgens kenner Diederik Schmull zijn er binnen de financiële sector weinig goede analisten. Wie bovendien zijn gefundeerde opinie uitbrengt over bijvoorbeeld de komende negatieve richting van de markten, wat klanten kan weghouden van de beurs, wordt binnen de bank scheef bekeken en kan zelfs een promotie aan z'n neus zien voorbijgaan. Producten verkopen en winst maken : daar draait het om in de financiële wereld. Als analisten, door een gebrek aan expertise of moed niet in staat zijn komende financieel-economische crisissen te herkennen of daarover te communiceren, valt het licht te begrijpen dat het grote publiek helemaal in het ongewisse blijft.
Toppolitici in bed met bankiers
Zo ongeveer iedere regering, China op kop, tracht statistieken omtrent werkloosheid, inflatie, overheidsschuld enz. beter voor te stellen dan ze in werkelijkheid zijn. Wat het zelfs voor ingewijden moeilijk maakt om de ware economische situatie van een land correct in te schatten.
Ten tijde van de bankencrisis in 2008 stelden insiders vast dat er in het Belgische parlement geen 10 volksvertegenwoordigers waren die begrepen wat er aan de hand was. In de westerse parlementen blijft het juridische beroep oververtegenwoordigd. Algemeen kan men vaststellen dat er bij de politieke klasse een schrijnend gebrek aan essentiële kennis voorhanden is over de werking van financiën en economie.
Niet alleen worden parlementariërs belegerd door bancaire lobbyisten, belangrijke politiekers krijgen zitjes aangeboden in de raden van bestuur van financiële concerns. In de Verenigde Staten worden presidenten en presidentskandidaten gesponsord door Wall Street. De dominantie van megabank Goldman Sachs beperkt zich overigens niet tot de VS, ook in Europa heeft ze haar pionnen. Als men dit alles zo bekijkt, wordt het begrijpelijk dat de grootbanken door de politiek niet al te veel in de weg wordt gelegd.
Falende massamedia
Wie het medialandschap overschouwt, kan alleen vaststellen dat hier een ongezonde concentratie aanwezig is. Niet alleen op het niveau van de persbureaus, ook alle belangrijke mediakanalen (televisie, radio, kranten, magazines enz.) zijn telkens in handen van slechts een paar grote conglomeraten of individuen (voorbeelden : de Verenigde Staten en Frankrijk). In samenhang hiermee tonen de onthullende getuigenissen van journalisten Janneke Monshouwer, Udo Ulfkotte en anderen aan dat de pers niet onafhankelijk opereert.
Dat er andere belangen voorrang krijgen.
Zowel de finesses en achtergronden van de financiële markten als het functioneren van de macro-economie zijn complexe fenomenen. Die zich niet op een snelle en blitse manier laten uitleggen. De grote nieuwsreuzen investeren echter weinig of niet in gedegen onderzoeksjournalistiek. Exclusiviteit, snelheid, vlotte verteerbaarheid en verkoopbaarheid zijn de ordewoorden van vandaag. Topeconomen die op televisie worden geïnterviewd, krijgen ternauwernood enkele minuten om hun visie duidelijk te maken. Vele journalisten beperken zich al te vaak tot het puur overnemen, knippen en plakken van artikels en beeldmateriaal van de internationale persagentschappen. Wie van ons ziet trouwens nog het bos doorheen de bomen van de informatielawine die dagelijks op ons afkomt ?
Meer geconditioneerd dan we denken
We zijn wezens die zich graag conformeren aan een ideeëngoed en aan hoe anderen denken. Die 'groupthink' is een reëel fenomeen dat we zien opduiken in de politiek, het bedrijfsleven, het sociale verkeer en ook in de financiële wereld. Een correcte maar dissidente analyse of een afwijkende mening die de consensus bedreigt, wordt moeilijk getolereerd. De Duitse filosoof Arthur Schopenhauer drukte het zo uit : "Elke waarheid doorloopt drie stadia. Eerst wordt ze belachelijk gemaakt. Dan wordt ze hevig bestreden. Tenslotte wordt ze als vanzelfsprekend aangenomen."
Psychologen hanteren in dat verband het begrip 'cognitieve dissonantie'. In mensentaal : we weten, zien en horen alleen graag datgene wat we willen weten, zien en horen. In dat verband is de mythische Cassandrageschiedenis interessant : Cassandra voorspelde de ondergang van Troje, maar werd door niemand geloofd. Moraal van dit verhaal : de voorspeller van slecht nieuws maakt zich niet populair, maar zijn of haar boodschap in de wind slaan kan ernstige gevolgen hebben.
Conclusies
De wereld zit te diep in het rood. Toch wordt dit slechts door een minderheid echt onderkend. Waarom ? Economie is geen exacte wetenschap. In het onderwijs worden leervakken zoals geschiedenis, geld en economie stiefmoederlijk behandeld. In de financiële wereld worden zeer ingewikkelde technieken gebruikt, staat winst maken voorop, houdt men niet van afwijkende meningen en blijft de kennis over het mondiale geldstelsel verborgen bij een kleine minderheid. (Top)politici doen aan statistiekvervalsing, worden intensief 'bewerkt' en zijn vaak handen op één buik met de topbankiers. Diepgaand en onafhankelijk onderzoek is er niet of weinig binnen de massamedia en het grote publiek lijdt ook aan doof-en blindheid door de dagdaglijkse informatietsunami en de eigen geconditioneerdheid.
Dat zijn dus vele redenen samen waarom het zo moeilijk is voor niet-ingewijden om een correct beeld te krijgen van de hachelijke condities van het wereldwijde financieel-economisch systeem.
Als je dit een interessant artikel vond, deel het dan even via bvb. de sociale media. Dank !
Economie geen exacte wetenschap
Economie gaat over geld, over werk, over productie en consumptie, over handel maar heeft ook te maken met energie, technologie, belastingen en politiek. Toch is er niet zoiets als één soort economisch systeem. Er bestaan maar liefst negen verschillende economische denkrichtingen of scholen met ieder hun aanhang. Hoe zou een discipline, die onvoldoende inzicht biedt in haar eigen onderwerp, in staat zijn een coherent totaalbeeld te schetsen van de economische realiteit ?
Anders dan de natuurwetenschappen gaat economie over waardeoordelen : hoe welvaart moet verdeeld worden, hoe het algemeen belang het best kan worden gediend, hoe maatschappelijke verbeteringen moeten gedefinieerd worden enz. Ieder economisch beleid zal dus steeds gevoerd worden vanuit een politieke keuze en vaak ook vanuit een morele invalshoek. Economie is eerder een politieke theorie. Het is geen exacte wetenschap, en zal dat ook nooit worden.
Lacunes in het onderwijs
Het onderwijs, zoals het vandaag georganiseerd is, vertoont grote lacunes in haar kennisoverdracht. Zo is geschiedenis al decennialang, ook in het buitenland, een achtergesteld vak. Tot de jaren tachtig was economische geschiedenis een verplicht onderdeel van de studie economie aan de meeste Amerikaanse universiteiten, maar tegenwoordig wordt dit studieonderdeel niet of veel minder aangeboden. Nochtans is de wetenschap die handelt over de opkomst en val van landen en beschavingen enorm leerrijk.
Geschiedenis is echt wel nuttig omdat ze zowel de successen als de mislukkingen van economische theorieën en - beleidsbeslissingen blootlegt.
Ook het geld- en economiethema krijgt in het algemeen vormend onderwijs te weinig aandacht. Ons geldsysteem is het slechtst uitgelegde concept in de academische wereld. Het overgrote deel van de economen wordt niet opgeleid om de rol van geld in onze economie te bevatten. De weinigen die monetaire economie hebben gestudeerd kennen de geheimen van het systeem. Jammer genoeg werken de meesten van die financiële economen voor overheden en grootbanken.
Doorslaggevende rol van de bankiers
Bij de uitbraak van de financiële crisis in 2008 bleek dat vele managers van grootbanken de werking van hun eigen producten niet volledig begrepen. De bekende Zuid-Koreaanse econoom Ha-Joon Chang vermeldt in zijn boek "Economie : de gebruiksaanwijzing" hoe bankiers toegaven dikwijls derivatencontracten van een paar honderd pagina's niet door te nemen wegens tijdsgebrek. Recente nieuwe monetaire technieken en - producten zijn zodanig ingewikkeld dat zelfs binnen de financiële industrie slechts weinigen echt op de hoogte zijn. Sterk voorbeeld hiervan : tijdens de Griekse crisis van 2015 werd er beroep gedaan op de Amerikaanse adviseur Glenn Kim (ex-Lehman) om een specialist zoals Grieks minister van Financiën Euclides Tsakalotos bij te staan.
Abstractie gemaakt van de complexiteit van speculatietechnieken en centralebankenbeleid is de werking van ons geldsysteem feitelijk zeer simpel. De bankierselite creëert geld uit het niets. Dit geld wordt aan overheden, bedrijven en gezinnen uitgeleend en keert vervolgens mét intrest terug naar de bron. Deze - en andere verborgen kennis wordt reeds eeuwen van bankiersgeneratie op bankiersgeneratie overgedragen. Een fantastisch businessmodel waar slechts weinigen weet van hebben.
Bovendien wordt er in de financiële sector zeer goed verdiend. Vandaar dat een zeer uitgebreide en actieve lobby, centrale banken inbegrepen, er alles aan doet om dit zeer profijtelijke stelsel in stand te houden. En de waarheid weg te houden van Jan met de pet.
Volgens kenner Diederik Schmull zijn er binnen de financiële sector weinig goede analisten. Wie bovendien zijn gefundeerde opinie uitbrengt over bijvoorbeeld de komende negatieve richting van de markten, wat klanten kan weghouden van de beurs, wordt binnen de bank scheef bekeken en kan zelfs een promotie aan z'n neus zien voorbijgaan. Producten verkopen en winst maken : daar draait het om in de financiële wereld. Als analisten, door een gebrek aan expertise of moed niet in staat zijn komende financieel-economische crisissen te herkennen of daarover te communiceren, valt het licht te begrijpen dat het grote publiek helemaal in het ongewisse blijft.
Toppolitici in bed met bankiers
Zo ongeveer iedere regering, China op kop, tracht statistieken omtrent werkloosheid, inflatie, overheidsschuld enz. beter voor te stellen dan ze in werkelijkheid zijn. Wat het zelfs voor ingewijden moeilijk maakt om de ware economische situatie van een land correct in te schatten.
Ten tijde van de bankencrisis in 2008 stelden insiders vast dat er in het Belgische parlement geen 10 volksvertegenwoordigers waren die begrepen wat er aan de hand was. In de westerse parlementen blijft het juridische beroep oververtegenwoordigd. Algemeen kan men vaststellen dat er bij de politieke klasse een schrijnend gebrek aan essentiële kennis voorhanden is over de werking van financiën en economie.
Niet alleen worden parlementariërs belegerd door bancaire lobbyisten, belangrijke politiekers krijgen zitjes aangeboden in de raden van bestuur van financiële concerns. In de Verenigde Staten worden presidenten en presidentskandidaten gesponsord door Wall Street. De dominantie van megabank Goldman Sachs beperkt zich overigens niet tot de VS, ook in Europa heeft ze haar pionnen. Als men dit alles zo bekijkt, wordt het begrijpelijk dat de grootbanken door de politiek niet al te veel in de weg wordt gelegd.
Falende massamedia
Wie het medialandschap overschouwt, kan alleen vaststellen dat hier een ongezonde concentratie aanwezig is. Niet alleen op het niveau van de persbureaus, ook alle belangrijke mediakanalen (televisie, radio, kranten, magazines enz.) zijn telkens in handen van slechts een paar grote conglomeraten of individuen (voorbeelden : de Verenigde Staten en Frankrijk). In samenhang hiermee tonen de onthullende getuigenissen van journalisten Janneke Monshouwer, Udo Ulfkotte en anderen aan dat de pers niet onafhankelijk opereert.
Dat er andere belangen voorrang krijgen.
Zowel de finesses en achtergronden van de financiële markten als het functioneren van de macro-economie zijn complexe fenomenen. Die zich niet op een snelle en blitse manier laten uitleggen. De grote nieuwsreuzen investeren echter weinig of niet in gedegen onderzoeksjournalistiek. Exclusiviteit, snelheid, vlotte verteerbaarheid en verkoopbaarheid zijn de ordewoorden van vandaag. Topeconomen die op televisie worden geïnterviewd, krijgen ternauwernood enkele minuten om hun visie duidelijk te maken. Vele journalisten beperken zich al te vaak tot het puur overnemen, knippen en plakken van artikels en beeldmateriaal van de internationale persagentschappen. Wie van ons ziet trouwens nog het bos doorheen de bomen van de informatielawine die dagelijks op ons afkomt ?
Meer geconditioneerd dan we denken
We zijn wezens die zich graag conformeren aan een ideeëngoed en aan hoe anderen denken. Die 'groupthink' is een reëel fenomeen dat we zien opduiken in de politiek, het bedrijfsleven, het sociale verkeer en ook in de financiële wereld. Een correcte maar dissidente analyse of een afwijkende mening die de consensus bedreigt, wordt moeilijk getolereerd. De Duitse filosoof Arthur Schopenhauer drukte het zo uit : "Elke waarheid doorloopt drie stadia. Eerst wordt ze belachelijk gemaakt. Dan wordt ze hevig bestreden. Tenslotte wordt ze als vanzelfsprekend aangenomen."
Psychologen hanteren in dat verband het begrip 'cognitieve dissonantie'. In mensentaal : we weten, zien en horen alleen graag datgene wat we willen weten, zien en horen. In dat verband is de mythische Cassandrageschiedenis interessant : Cassandra voorspelde de ondergang van Troje, maar werd door niemand geloofd. Moraal van dit verhaal : de voorspeller van slecht nieuws maakt zich niet populair, maar zijn of haar boodschap in de wind slaan kan ernstige gevolgen hebben.
Conclusies
De wereld zit te diep in het rood. Toch wordt dit slechts door een minderheid echt onderkend. Waarom ? Economie is geen exacte wetenschap. In het onderwijs worden leervakken zoals geschiedenis, geld en economie stiefmoederlijk behandeld. In de financiële wereld worden zeer ingewikkelde technieken gebruikt, staat winst maken voorop, houdt men niet van afwijkende meningen en blijft de kennis over het mondiale geldstelsel verborgen bij een kleine minderheid. (Top)politici doen aan statistiekvervalsing, worden intensief 'bewerkt' en zijn vaak handen op één buik met de topbankiers. Diepgaand en onafhankelijk onderzoek is er niet of weinig binnen de massamedia en het grote publiek lijdt ook aan doof-en blindheid door de dagdaglijkse informatietsunami en de eigen geconditioneerdheid.
Dat zijn dus vele redenen samen waarom het zo moeilijk is voor niet-ingewijden om een correct beeld te krijgen van de hachelijke condities van het wereldwijde financieel-economisch systeem.
Als je dit een interessant artikel vond, deel het dan even via bvb. de sociale media. Dank !
