Vergeef ons onze schulden !

Sinds enige tijd heerst er weer een zekere rust op de financiële markten.  Zoals wij in vorige artikels reeds bespraken, blijft de wereldeconomie echter kampen met grote moeilijkheden.  Probleem nummer één is de enorme globale schuldenlast.

De totale wereldschuld (van overheden, bedrijven en gezinnen samen) bedroeg einde 2012 meer dan 370% van het wereld bruto binnenlands product (BBP) (bron : IMF en Wereldbank).  Het gaat hier om een schuldenpiramide die nooit meer kan worden afgebouwd, een schuldenberg die bovendien aanspraken vertegenwoordigt op hoeveelheden arbeid en natuurlijke hulpbronnen die gewoonweg niet bestaan.

Ook Europa heeft zich bezondigd aan een te hoge kredietgroei.  Zo bedroeg de gezamenlijke schuld van de landen van de Eurozone einde 2012 24.500 miljard € of 258% van het Eurozone BBP.

Onderstaande tabel, samengesteld door blogger Simon Thorpe, is gelardeerd met getallen maar maakt de schuldenproblematiek in Europa wel concreet.  De auteur heeft zich gebaseerd op gegevens van de Europese Centrale Bank en van de Bank voor Internationale Betalingen.  De cijfers in het rood zijn van een ouder kwartaal, de getallen in het grijs zijn schattingen.

Bron: simonthorpesideas.blospot.be

Thorpe heeft zitten berekenen met hoeveel gecumuleerde schuld (staatsschuld plus schulden van bedrijven en gezinnen) iedere Europese inwoner ('per capita') nu precies zit opgezadeld.

De resultaten zijn zonder meer verbijsterend.  Op het hoofd van iedere Nederland staat er een bedrag van 106.447 €, terwijl iedere Belg een schuld van maar liefst 114.862 € torst.  Het gemiddelde voor de Eurozone bedraagt "slechts" 73.622 €.

Uiteraard staan tegenover deze schulden ook activa (onroerend goed, spaargelden, vermogenstitels enz.).  Noteer echter dat bovenstaande gegevens uit 2012 dateren en dat de toekomstige schuldverplichtingen die verband houden met de vergrijzing en de sociale zekerheid (zie hiervoor mijn artikel "Het einde van de zekerheid") niét zijn opgenomen in deze berekening !

Europa botst tegen een zelf gecreëerde schuldenmuur aan.   Hetzelfde geldt trouwens voor de drie andere motoren van de wereldeconomie : de Verenigde Staten, China en Japan.

De vraag is niet óf ons de factuur voor deze kredietexplosie zal worden voorgelegd, maar wanneer.

Een doorgedreven monetaire aanpassing is onvermijdelijk geworden.  De scheefgegroeide relatie tussen vorderingen en de echte onderliggende goederen en diensten - zoals energie, voedsel, arbeid, industriële producten, infrastructuur en natuurlijke hulpbronnen - dient te worden herschikt om tot een gezondere balans te komen.  Eigenlijk had dit al moeten gebeuren in 2008, bij het uitbreken van de financiële crisis.

Kunnen schulden überhaupt worden uitgewist ?  Vermits schulden slechts een boekhoudkundig begrip zijn, kunnen die op elk moment van de passiefzijde van de balans worden geschrapt. Jammer genoeg moeten dan natuurlijk aan de actiefzijde voor eenzelfde bedrag bezittingen worden weggestreept (zoals spaargeld en pensioenen) of afgewaardeerd (zoals vastgoed, aandelen en obligaties).  Dat een dergelijk afboekingsproces niet zonder pijn gepaard zal gaan, is evident.

Het kan perfect gebeuren dat tijdens een weekend, ter gelegenheid van een vergadering van de 

G20 (een groep van 19 industriële landen plus de Europese Unie), besloten wordt tot bijvoorbeeld een gelijktijdige schuldenkwijtschelding met confiscatie van spaargeld.

Een schuldensanering, van welke aard ook, is als het ware voorgeprogrammeerd.  Het grootste probleem hierbij is dat het eigenbelang van de elite (megabanken, multinationals en daarmee gelieerde toppolitici) in deze allicht weer zal primeren op de belangen van gezinnen en kmo's.

Het realiseren van economische groei is de beste manier om schulden te delgen.  In die zin is het vastlopen van de economische motor in de eurozone bijzonder verontrustend.  Het is namelijk volstrekt onmogelijk om in omstandigheden van trage groei, hoge werkloosheid en haast onbestaande inflatie grote schulden af te bouwen.  Meer bezuinigen, de strategie die zowat alle regeringen toepassen, zet weinig zoden aan de dijk.

Het tegelijk loslaten van een ontspoord, van zijn basis losgeslagen geldgroeisysteem en het creatief neerzetten van een werkelijk duurzame economie op maat van mens en milieu is absoluut prioritair. Een dergelijke omslag zal een hoop ongemak met zich brengen.  Regelmatige Internetsurfers kunnen evenwel vaststellen dat het aantal mensen dat zich bewust is van deze problematiek in stijgende lijn zit.