Zoals al eerder vermeld op deze blog, dient men "de" crisis niet alleen financieel of economisch te begrijpen, ze is ook ecologisch, energetisch, politiek en maatschappelijk van aard. Het economische paradigma, waarbij vandaag al te veel gedacht en gehandeld wordt in termen van opbrengst en rendement, vertoont zich in steeds meer uithoeken van onze prestatie- en consumptiesamenleving.
Zo konden wijzelf, tijdens het begeleiden bij toetsen en huiswerk bij kinderen van een bevriend gezin, vaststellen hoe veeleisend het onderwijs van vandaag wel geworden is. Niet alleen studerenden, ook lesgevers hebben steeds meer het gevoel te moeten meehollen in een ratrace. Zijn resultaatgerichtheid en efficiëntie inderdaad belangrijker geworden dan waarden zoals lerend ontdekken, beleving, inleving en expressie ?
De Nederlandse Erica Ritzema gaf gedurende 29 jaar onderwijs aan kleuters. In juni 2012 is zij daarmee gestopt omdat zij zich niet meer kon vereenzelvigen met alles wat er van haar werd verlangd als leerkracht. Met haar ingezonden stuk 'Kleuter in Nederland verdient beter' haalde ze de pers (o.a. Noordhollands Dagblad van 10 november 2012).
Iedere opinie of invalshoek is per definitie gekleurd en niet neutraal. De nu volgende opzegbrief van deze lerares is alleszins beklijvend :
"IK STOP ERMEE !
Na 38 jaar lang les te hebben gegeven op een basisschool in Tilburg, waarvan 29 jaar aan kleuters, heb ik besloten aan het eind van dit schooljaar mijn werkzaamheden te gaan beëindigen.
Ik kan en wil mij niet conformeren aan de huidige vorm van onderwijs, die mij zo dwingend wordt opgelegd. Ik herinner me nog levendig de tijd dat ons verweten werd, dat we teveel vorderingen van kinderen vastlegden en geen vertrouwen zouden hebben in de natuurlijke ontwikkeling van het kind. Daarop volgde een periode, waarin we projectmatig moesten gaan werken en de inhoud juist moesten laten groeien vanuit de bijdragen van de kleuters.
Wij leerkrachten plaatsten toen grote vraagtekens bij zo'n vrijblijvende manier van werken.
Nu ben ik beland in een periode, waarin de kleuters de leerstof van groep 3 krijgen voorgeschoteld en de resultaten worden geregistreerd in een observatiemodel wat is voortgekomen uit de orthopedagogiek (alsof er alleen nog maar kinderen met afwijkingen zouden bestaan). Wie hoort in deze situatie nog iets terug over het begeleiden van en het vertrouwen in de natuurlijke ontwikkeling van kleuters? Ik niet.
Just for profit, not for people
Kinderen zijn gereduceerd tot vaatjes, waarin ik dagelijks van bovenaf opgelegde informatie moet stoppen en daarnaast dien ik onmiddellijk de korte termijn resultaten te registreren. Alle accenten liggen op het cognitieve vlak, waarbij de mathematische en linguïstische onderdelen verreweg het zwaarst vertegenwoordigd zijn. Alles draait om snelle winst, opbrengstgericht werken wordt dat genoemd, just for profit, not for people.
Het is daarnaast niet meer mogelijk veel tijd en aandacht te besteden aan expressievakken en mede hierdoor denderen de motorische vaardigheden achteruit. Ik meen daardoor mee te werken aan het ontwikkelen van een maatschappij, waarin mensen geen uiting meer zullen kunnen geven aan hun emoties en dit zal zich gaan openbaren in een explosieve toename van zelfmoordpogingen en een verharding van de maatschappij.
Japan
Onmiddellijk komt bij mij de herinnering aan de Japanse moeders bovendrijven, wier mannen jaren geleden bij de Nederlandse afdeling van Fuji werkten en die zo dankbaar waren dat hun kinderen in Nederland, waar spelenderwijs geleerd mocht worden, hun kleutertijd door konden brengen. In Japan lag de prestatiedruk toen al veel hoger en dat resulteerde in veel depressieve pubers, die moeite bleken te hebben met het aangaan van relaties, omdat het Japanse onderwijs individualisten opleidde.
Identiteit van kleuters gaat verloren
Helaas heeft het Nederlandse kleuteronderwijs dat recht op spelend leren inmiddels ook verspeeld. Er bestaat in de huidige klassensituatie voor mij zelden nog de mogelijkheid om uit te gaan van de belevingswereld van kinderen en de kinderen wordt niet eens meer de gelegenheid geboden de nieuw ontdekte buitenwereld mee naar binnen te brengen, want ik dien vanuit de methode "Kleuterplein" te werken. De lesstof wordt van bovenaf bepaald, sluit niet meer aan en boeit daardoor vaak niet.
De lessen zijn puur resultaat- en niet kindgericht, dit druist enorm in tegen mijn kleuterleidsterprincipes. Er ontstaat hierdoor een middelmatigheid in het lesaanbod (alle juffen in Nederland bieden binnenkort dezelfde lesstof aan), want er kan niet meer worden ingegaan op de interesses en de gevoelige periodes van kinderen, waardoor overigens ook nog eens de individuele talenten van de leerkrachten onbenut blijven.
De identiteit van kleuters wordt door deze vorm van lesgeven meer dan ontkend, de kleuter in Nederland is zijn identiteit verloren en mag helemaal geen echte kleuter meer zijn, want wij gaan voorbij aan deze unieke levensfase, waarin wereldverkenning, verwondering, beleving en zintuiglijke waarneming centraal zouden moeten staan.
Kinderen zouden vanuit eigen ervaring en beleving hun inlevingsgevoel moeten kunnen ontwikkelen en van daaruit moeten leren hun medemensen en hun omgeving met respect te bejegenen. Hierdoor is een enorm hiaat in de ontwikkeling en de opvoeding aan het ontstaan, met alle gevolgen van dien. Dit gebrek aan oerervaringen kan niet worden gemeten in zo'n observatie/registratiemodel op de korte termijn, maar zal zich pas op lange termijn gaan wreken.
Wij zijn de kweekvijver van een neurotische, egocentrische samenleving en daar wens ik niet aan mee te werken.
Te hoge eisen aan lerarenkorps
Tevens zorgt het feit dat onderwijsvernieuwingen als projectielen op ons worden afgevuurd, zonder de tijd om ze zorgvuldig te kunnen implementeren, voor de nodige frustraties. Ik constateer dat ook mijn collega's balanceren op het randje van overspannenheid en dat hun het plezier in het lesgeven, door alle contemporaine eisen in het huidige onderwijsbeleid, wordt ontnomen. Zover wil ik het bij mezelf liever niet laten komen.
Ik lijd reeds aan beroepsdeformatie en oververmoeidheid, ik verwaarloos mijn familie en vrienden, heb weinig tijd om de actualiteiten bij te houden en besteed vrije dagen en weekenden aan mijn job en dit alles terwijl ik slechts parttime werk. Mijn lichaam is moe en mijn hoofd draait overuren om alles op een rijtje te kunnen houden. Nadat ik van een collegaatje hoorde dat ze het afgelopen weekend geen enkel moment van rust en aandacht voor haar gezin had weten in te bouwen, wist ik dat het niet alleen mijn probleem was.
De eisen, die ons worden gesteld, grenzen aan waanzin. Daarnaast wordt op deze wijze ook nog eens een latente burgerlijke ongehoorzaamheid gecreëerd, omdat onmogelijk aan alle eisen kan worden voldaan. Het weten, dat bij alle activiteiten onzorgvuldigheid de boventoon voert, omdat ook het onmogelijke, in onvoldoende mate, helaas direct gedaan moet worden, brengt ook veel frustratie met zich mee.
Résumé : iedereen werkt zich te pletter, maar niemand houdt daar nog een voldaan gevoel aan over. Het werk is namelijk nooit af en de kans om de zorgvuldigheid te betrachten, waar ieder kind recht of heeft, wordt ons ontnomen door het enorme aan ons opgelegde pakket aan eisen. Na gedane arbeid is het niet meer goed rusten in het hedendaagse onderwijs.
Sociaal contact onder druk
Ook het contact tussen de teamleden heeft onder deze werkdruk vreselijk te lijden. Wij hebben op onze school een geweldig team, maar de momenten waarop je met collegae van gedachten kunt wisselen zijn spaarzaam geworden. Zij zijn door hun drukke werkzaamheden slechts passanten, die je in de gang groet. Indien een van de collega's een zware periode doormaakt, maakt hij/zij dat kenbaar via de mail, omdat er te weinig gelegenheid is voor een persoonlijk gesprek.
Het sociale aspect is verschraald door de werkdruk. Ooit vielen ouders bij het binnenkomen als een blok voor onze school, zonder enig methodisch achtergrondverhaal te hebben aangehoord, omdat ze vonden dat ze in een warme, blije sfeer stapten waarvan ze hun kind graag deel wilden laten zijn.
Conclusies
Ik kan alleen maar constateren dat ik vaak het dubbele aantal uren werk van mijn wettige aanstelling en daarin voornamelijk met secundaire zaken bezig ben om aan de buitenkant te voldoen, in plaats van dat ik (in een tijd waarin de behoefte aan een warme, veilige plek voor kinderen alleen maar groter is geworden) bezig ben met de ontwikkeling en het welzijn van de kinderen in mijn groep en daar pas ik voor.
Neem daarnaast ook nog de cabareteske plannen op het gebied van passend onderwijs en zorg op maat. Wat een giller, we zijn er nooit verder van verwijderd geweest en die afstand groeit nog steeds!
Mijn ambities liggen echt op een hoger niveau, ik wil niet dat mijn onderwijsaanbod economisch inzetbare pionnetjes aflevert, maar ik wil streven naar een maatschappij met sociaal vaardige en respectvolle mensen, waar ik mijn steentje aan heb mogen bijdragen. Onderwijs is dé investering in onze toekomstige samenleving en grote zorgvuldigheid is daarbij geboden.
Mijn besluit ligt daarom vast : ik ga stoppen met het geven van onderwijs, ik heb namelijk niets meer te verliezen, mij is alle zin in en van het lesgeven ontnomen. De kleuter in Nederland heeft zijn bestaansrecht verloren. Ik geef de strijd op."
Een ander, opmerkelijk geluid komt van de Franse ex-professor filosofie Anne-Sophie Nogaret. Met haar boek 'Du Mammouth au Titanic' levert zij een striemende kritiek op het onderwijssysteem in haar land. De boekrecensie op amazon.com luidt als volgt :
"Chronisch absenteïsme, onbeleefdheid, geweld, desinteresse, multiculturalisme onder de leerlingen, hiërarchische capitulaties, ideologische blindheid, schandalige beoordelingsinstructies op het baccalaureaat van de instelling : een leerkracht vertelt wat ze de afgelopen tien jaar in het voortgezet onderwijs heeft meegemaakt.
En het resultaat is verschrikkelijk. In minder dan tien jaar tijd is het niveau letterlijk ingestort. En dat blijkt niet alleen uit internationale PISA-studies, maar ook uit de resultaten van het studiejaar 2017. Het is duidelijk dat studenten in het laatste jaar van hun studie vaak niet in staat te zijn om een eenvoudige tekst van een paar regels te begrijpen en wel omdat ze hun eigen taal niet meer beheersen. En het gaat om studenten die toch allemaal hun baccalaureaat behalen... Leraren zijn ervan overtuigd dat gezag onderdrukking is en dat welwillendheid, ook al dient die feitelijk alleen maar om lafheid te verbergen, hen weerhoudt om een verontrustende realiteit onder ogen te zien Ze zijn het slachtoffer van een systeem en merkwaardig genoeg doen ze er alles aan om ditzelfde systeem te redden. Maar vandaag de dag is de alarmdrempel overschreden en slechts één uitdrukking vat samen wat er gaande is: een gigantische schipbreuk."
Kijk ook even naar dit interview met Nogaret :
Zo konden wijzelf, tijdens het begeleiden bij toetsen en huiswerk bij kinderen van een bevriend gezin, vaststellen hoe veeleisend het onderwijs van vandaag wel geworden is. Niet alleen studerenden, ook lesgevers hebben steeds meer het gevoel te moeten meehollen in een ratrace. Zijn resultaatgerichtheid en efficiëntie inderdaad belangrijker geworden dan waarden zoals lerend ontdekken, beleving, inleving en expressie ?
De Nederlandse Erica Ritzema gaf gedurende 29 jaar onderwijs aan kleuters. In juni 2012 is zij daarmee gestopt omdat zij zich niet meer kon vereenzelvigen met alles wat er van haar werd verlangd als leerkracht. Met haar ingezonden stuk 'Kleuter in Nederland verdient beter' haalde ze de pers (o.a. Noordhollands Dagblad van 10 november 2012).
Iedere opinie of invalshoek is per definitie gekleurd en niet neutraal. De nu volgende opzegbrief van deze lerares is alleszins beklijvend :
"IK STOP ERMEE !
Na 38 jaar lang les te hebben gegeven op een basisschool in Tilburg, waarvan 29 jaar aan kleuters, heb ik besloten aan het eind van dit schooljaar mijn werkzaamheden te gaan beëindigen.
Ik kan en wil mij niet conformeren aan de huidige vorm van onderwijs, die mij zo dwingend wordt opgelegd. Ik herinner me nog levendig de tijd dat ons verweten werd, dat we teveel vorderingen van kinderen vastlegden en geen vertrouwen zouden hebben in de natuurlijke ontwikkeling van het kind. Daarop volgde een periode, waarin we projectmatig moesten gaan werken en de inhoud juist moesten laten groeien vanuit de bijdragen van de kleuters.
Wij leerkrachten plaatsten toen grote vraagtekens bij zo'n vrijblijvende manier van werken.
Nu ben ik beland in een periode, waarin de kleuters de leerstof van groep 3 krijgen voorgeschoteld en de resultaten worden geregistreerd in een observatiemodel wat is voortgekomen uit de orthopedagogiek (alsof er alleen nog maar kinderen met afwijkingen zouden bestaan). Wie hoort in deze situatie nog iets terug over het begeleiden van en het vertrouwen in de natuurlijke ontwikkeling van kleuters? Ik niet.
Just for profit, not for people
Kinderen zijn gereduceerd tot vaatjes, waarin ik dagelijks van bovenaf opgelegde informatie moet stoppen en daarnaast dien ik onmiddellijk de korte termijn resultaten te registreren. Alle accenten liggen op het cognitieve vlak, waarbij de mathematische en linguïstische onderdelen verreweg het zwaarst vertegenwoordigd zijn. Alles draait om snelle winst, opbrengstgericht werken wordt dat genoemd, just for profit, not for people.
Het is daarnaast niet meer mogelijk veel tijd en aandacht te besteden aan expressievakken en mede hierdoor denderen de motorische vaardigheden achteruit. Ik meen daardoor mee te werken aan het ontwikkelen van een maatschappij, waarin mensen geen uiting meer zullen kunnen geven aan hun emoties en dit zal zich gaan openbaren in een explosieve toename van zelfmoordpogingen en een verharding van de maatschappij.
Japan
Onmiddellijk komt bij mij de herinnering aan de Japanse moeders bovendrijven, wier mannen jaren geleden bij de Nederlandse afdeling van Fuji werkten en die zo dankbaar waren dat hun kinderen in Nederland, waar spelenderwijs geleerd mocht worden, hun kleutertijd door konden brengen. In Japan lag de prestatiedruk toen al veel hoger en dat resulteerde in veel depressieve pubers, die moeite bleken te hebben met het aangaan van relaties, omdat het Japanse onderwijs individualisten opleidde.
Identiteit van kleuters gaat verloren
Helaas heeft het Nederlandse kleuteronderwijs dat recht op spelend leren inmiddels ook verspeeld. Er bestaat in de huidige klassensituatie voor mij zelden nog de mogelijkheid om uit te gaan van de belevingswereld van kinderen en de kinderen wordt niet eens meer de gelegenheid geboden de nieuw ontdekte buitenwereld mee naar binnen te brengen, want ik dien vanuit de methode "Kleuterplein" te werken. De lesstof wordt van bovenaf bepaald, sluit niet meer aan en boeit daardoor vaak niet.
De lessen zijn puur resultaat- en niet kindgericht, dit druist enorm in tegen mijn kleuterleidsterprincipes. Er ontstaat hierdoor een middelmatigheid in het lesaanbod (alle juffen in Nederland bieden binnenkort dezelfde lesstof aan), want er kan niet meer worden ingegaan op de interesses en de gevoelige periodes van kinderen, waardoor overigens ook nog eens de individuele talenten van de leerkrachten onbenut blijven.
De identiteit van kleuters wordt door deze vorm van lesgeven meer dan ontkend, de kleuter in Nederland is zijn identiteit verloren en mag helemaal geen echte kleuter meer zijn, want wij gaan voorbij aan deze unieke levensfase, waarin wereldverkenning, verwondering, beleving en zintuiglijke waarneming centraal zouden moeten staan.
Kinderen zouden vanuit eigen ervaring en beleving hun inlevingsgevoel moeten kunnen ontwikkelen en van daaruit moeten leren hun medemensen en hun omgeving met respect te bejegenen. Hierdoor is een enorm hiaat in de ontwikkeling en de opvoeding aan het ontstaan, met alle gevolgen van dien. Dit gebrek aan oerervaringen kan niet worden gemeten in zo'n observatie/registratiemodel op de korte termijn, maar zal zich pas op lange termijn gaan wreken.
Wij zijn de kweekvijver van een neurotische, egocentrische samenleving en daar wens ik niet aan mee te werken.
Te hoge eisen aan lerarenkorps
Tevens zorgt het feit dat onderwijsvernieuwingen als projectielen op ons worden afgevuurd, zonder de tijd om ze zorgvuldig te kunnen implementeren, voor de nodige frustraties. Ik constateer dat ook mijn collega's balanceren op het randje van overspannenheid en dat hun het plezier in het lesgeven, door alle contemporaine eisen in het huidige onderwijsbeleid, wordt ontnomen. Zover wil ik het bij mezelf liever niet laten komen.
Ik lijd reeds aan beroepsdeformatie en oververmoeidheid, ik verwaarloos mijn familie en vrienden, heb weinig tijd om de actualiteiten bij te houden en besteed vrije dagen en weekenden aan mijn job en dit alles terwijl ik slechts parttime werk. Mijn lichaam is moe en mijn hoofd draait overuren om alles op een rijtje te kunnen houden. Nadat ik van een collegaatje hoorde dat ze het afgelopen weekend geen enkel moment van rust en aandacht voor haar gezin had weten in te bouwen, wist ik dat het niet alleen mijn probleem was.
De eisen, die ons worden gesteld, grenzen aan waanzin. Daarnaast wordt op deze wijze ook nog eens een latente burgerlijke ongehoorzaamheid gecreëerd, omdat onmogelijk aan alle eisen kan worden voldaan. Het weten, dat bij alle activiteiten onzorgvuldigheid de boventoon voert, omdat ook het onmogelijke, in onvoldoende mate, helaas direct gedaan moet worden, brengt ook veel frustratie met zich mee.
Résumé : iedereen werkt zich te pletter, maar niemand houdt daar nog een voldaan gevoel aan over. Het werk is namelijk nooit af en de kans om de zorgvuldigheid te betrachten, waar ieder kind recht of heeft, wordt ons ontnomen door het enorme aan ons opgelegde pakket aan eisen. Na gedane arbeid is het niet meer goed rusten in het hedendaagse onderwijs.
Sociaal contact onder druk
Ook het contact tussen de teamleden heeft onder deze werkdruk vreselijk te lijden. Wij hebben op onze school een geweldig team, maar de momenten waarop je met collegae van gedachten kunt wisselen zijn spaarzaam geworden. Zij zijn door hun drukke werkzaamheden slechts passanten, die je in de gang groet. Indien een van de collega's een zware periode doormaakt, maakt hij/zij dat kenbaar via de mail, omdat er te weinig gelegenheid is voor een persoonlijk gesprek.
Het sociale aspect is verschraald door de werkdruk. Ooit vielen ouders bij het binnenkomen als een blok voor onze school, zonder enig methodisch achtergrondverhaal te hebben aangehoord, omdat ze vonden dat ze in een warme, blije sfeer stapten waarvan ze hun kind graag deel wilden laten zijn.
Conclusies
Ik kan alleen maar constateren dat ik vaak het dubbele aantal uren werk van mijn wettige aanstelling en daarin voornamelijk met secundaire zaken bezig ben om aan de buitenkant te voldoen, in plaats van dat ik (in een tijd waarin de behoefte aan een warme, veilige plek voor kinderen alleen maar groter is geworden) bezig ben met de ontwikkeling en het welzijn van de kinderen in mijn groep en daar pas ik voor.
Neem daarnaast ook nog de cabareteske plannen op het gebied van passend onderwijs en zorg op maat. Wat een giller, we zijn er nooit verder van verwijderd geweest en die afstand groeit nog steeds!
Mijn ambities liggen echt op een hoger niveau, ik wil niet dat mijn onderwijsaanbod economisch inzetbare pionnetjes aflevert, maar ik wil streven naar een maatschappij met sociaal vaardige en respectvolle mensen, waar ik mijn steentje aan heb mogen bijdragen. Onderwijs is dé investering in onze toekomstige samenleving en grote zorgvuldigheid is daarbij geboden.
Mijn besluit ligt daarom vast : ik ga stoppen met het geven van onderwijs, ik heb namelijk niets meer te verliezen, mij is alle zin in en van het lesgeven ontnomen. De kleuter in Nederland heeft zijn bestaansrecht verloren. Ik geef de strijd op."
&&&
Een ander, opmerkelijk geluid komt van de Franse ex-professor filosofie Anne-Sophie Nogaret. Met haar boek 'Du Mammouth au Titanic' levert zij een striemende kritiek op het onderwijssysteem in haar land. De boekrecensie op amazon.com luidt als volgt :
"Chronisch absenteïsme, onbeleefdheid, geweld, desinteresse, multiculturalisme onder de leerlingen, hiërarchische capitulaties, ideologische blindheid, schandalige beoordelingsinstructies op het baccalaureaat van de instelling : een leerkracht vertelt wat ze de afgelopen tien jaar in het voortgezet onderwijs heeft meegemaakt.
En het resultaat is verschrikkelijk. In minder dan tien jaar tijd is het niveau letterlijk ingestort. En dat blijkt niet alleen uit internationale PISA-studies, maar ook uit de resultaten van het studiejaar 2017. Het is duidelijk dat studenten in het laatste jaar van hun studie vaak niet in staat te zijn om een eenvoudige tekst van een paar regels te begrijpen en wel omdat ze hun eigen taal niet meer beheersen. En het gaat om studenten die toch allemaal hun baccalaureaat behalen... Leraren zijn ervan overtuigd dat gezag onderdrukking is en dat welwillendheid, ook al dient die feitelijk alleen maar om lafheid te verbergen, hen weerhoudt om een verontrustende realiteit onder ogen te zien Ze zijn het slachtoffer van een systeem en merkwaardig genoeg doen ze er alles aan om ditzelfde systeem te redden. Maar vandaag de dag is de alarmdrempel overschreden en slechts één uitdrukking vat samen wat er gaande is: een gigantische schipbreuk."
Kijk ook even naar dit interview met Nogaret :
Geen opmerkingen:
Een reactie posten