Europa heeft energiecrisis vooral aan zichzelf te wijten

Het laatste decennium hebben de Europese beleidsbepalers bij het uitstippelen van hun energiepolitiek verschillende inschattingsfouten gemaakt. De oorlog in Oekraïne en de sancties tegen Rusland leggen deze imperfecties nu ongenadig bloot.

Kortetermijndenken                                                  
Geïnspireerd door een extreem liberaal economisch dogmatisme heeft de Europese Commissie de belangrijkste Europese energiebedrijven gedwongen om hun langetermijnaankopen van olie en gas te beperken ten voordele van kortetermijnaankopen.  De olie- en gasindustrie vergt echter enorme investeringen en uitsluitend aankopen op lange termijn kunnen de rendabiliteit van een exploitatieveld garanderen. Het is moeilijk te begrijpen hoe Europa deze basisregel over het hoofd heeft gezien.

Met name China en India hebben de kans aangegrepen om voor zichzelf gas en olie voor de komende decennia te reserveren. Zo heeft Iran met China een 20-jarige overeenkomst gesloten ten belope van 400 miljard dollar. Terwijl slechts 6 landen 70% van het aanwezige gas in de wereld ontginnen, hebben Qatar en Iran het grootste deel van hun gas aan Azië verkocht. Het gros van hetgeen te koop was, is al verkocht.

In 2018 kreeg QatarEnergy van Brussel een antitrustklacht aan z'n been na hun 20-jarig contractvoorstel om vloeibaar gas aan Europa te leveren. De oorlog in Oekraïne zorgt er nu voor dat de euro-ambtenaren hun strategische misstap inzagen. Die klacht werd recent ingetrokken. Europa zal allicht het weinige overblijvende Qatarese gas via langetermijnafspraken kunnen kopen. Brussel heeft inderdaad toch enig licht gezien en kondigde onlangs de oprichting aan van een aankoophub om zijn gasbestellingen te bundelen.

Ook de elektriciteitscrisis is eigen creatie 

Wie is er niet geschrokken van de gestegen prijzen? De huidige stijgingen worden trouwens ook sterk beïnvloed door de gasprijs en de prijs voor een ton CO2. Aanvankelijk was de te ver doorgevoerde liberalisering van de elektriciteitsmarkt bedoeld om nieuwe spelers toe te laten en zo het prijskaartje voor de consument te verlagen. Toen de lucht nog blauw was, heeft deze mooiweerstrategie wonderen verricht. Vele bedrijven konden zo meeliften met de institutionele energieleveranciers die in eerste instantie wel moesten zwoegen om aan alle voorschriften te voldoen. 

Maar zodra de eerste storm opstak, ging het goed mis. In Engeland, de kampioen van het liberalisme, zijn er nog nooit zoveel energiebedrijven failliet gegaan en de prijzen zijn er geëxplodeerd. Duitsland is dezelfde onzalige weg opgegaan. EDF, een groot Frans energieconcern, heeft miljarden euro's aan extra verliezen geleden om aan de Europese normen te voldoen. 

De Europese Commissie zal nu wel een hervorming van de elektriciteitsmarkt onderzoeken. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen stelt nu de invoering van prijsplafonds voor om te voorkomen dat regeringen in een subsidiewedloop terechtkomen die nationale ondernemingen bevoordeelt en schulden doet oplopen. 

Kwetsbaar Europa heeft geen geostrategie 

Toegang hebben tot goedkope, zekere en vlot beschikbare energie is voor elk land en haar economie van levensbelang. 

               
De grote fout van Brussel was om fossiele brandstoffen te beschouwen als onuitputtelijke grondstoffen. Maar olie, gas en steenkool zijn niet onbeperkt aanwezig en de geschiedenis bewijst het grote geostrategische belang van fossiel kapitaal. 

Europa wil tegen eind 2022 haar afhankelijkheid van Russisch gas met twee derde terugschroeven. NAVO-partner Amerika heeft aangeboden om het oude continent tussen nu en 2030 - tegen dan wil de EU volledig verlost zijn van Russisch gas - met stratosferische leveringen te bevoorraden. Niet alleen is dit Amerikaanse gas heel vervuilend (uit schalie en vervoerd met zwaar verontreinigend zeetransport), het is ook een pak duurder. Bovendien lijkt het erop dat het merendeel van de Amerikaanse schaliegasvoorraden aan het afnemen is (lees hier en hier). Wie gelooft er dat de Verenigde Staten bij een mogelijke gaskrimp de voorkeur zal geven aan het oude Europa boven zijn eigenste thuismarkt? 

Europa's toegang tot energie is niet langer gebaseerd op haar historische status of haar financieel-economische macht. De Europese beleidsbepalers zullen in toenemende mate allianties moeten sluiten met grondstofrijke partners. De geopolitieke aanpak van China kan - liefst met het achterwege laten van imperialistische uitwassen - dienen als model.

Bron: visualcapitalist.com

    
Bovenstaande afbeelding geeft uitstekend weer hoe groot de Europese afhankelijkheid van Russische energie wel is.

De visie van Russische experts (bron)
Stanislav Mitrakhovich, vooraanstaand expert bij het Russisch Nationaal Energie Veiligheidsfonds (FNEB): "De hoeveelheden olie die Rusland aan de Europese Unie levert, kunnen niet snel worden vervangen. Zeker gezien het feit dat de OPEC-landen de productie niet sneller willen verhogen dan de eerder afgesproken plannen. En als Russische olie en gas niet onmiddellijk worden vervangen door het invoeren van een verbod, dan zal dit een stijging van de benzine- en dieselkosten betekenen, een stijging ook van de transportkosten. De kosten van alle goederen zullen vermeerderen, de werkloosheid zal toenemen en uiteindelijk kan dit de publieke onvrede in Europa serieus doen aanwakkeren."

Igor Joesjkov, vooraanstaand analist bij het FNEB: "Het grootste probleem voor het Westen is de afhankelijkheid van Russisch gas. Omdat hier de uitwisseling van afzetmarkten - net als bij olie en steenkool - niet kan plaatsvinden." 

Zowel voor de industrie (chemie, metallurgie, machinebouw) als voor gezinnen kondigen zich problemen aan. Joesjkov: "Het zoeken naar alternatieve gasleveranciers zal jaren duren, Europa kan hier en nu niet zonder Russisch gas. Dit zal leiden tot een radicale verslechtering van de levensstandaard in de regio. Bedrijven zullen stoppen, er zullen zich onderbrekingen in de stroomvoorziening voordoen. Hoe het volgende stookseizoen te overleven, wordt een enorm probleem. Men zal de gastoevoer naar industriële bedrijven moeten uitschakelen en alleen de bevolking en sociale instellingen zullen van verwarming genieten. In appartementen zal er geen 20 graden Celsius zijn, maar zoiets als 10 à 15 graden."

&&&

Samen met een gebrek aan geostrategische intelligentie omhelsden de Europese beleidsmakers een kortzichtig neoliberaal geïnspireerd kortetermijndenken. Europa heeft een belangrijk deel van zijn energiestrategie gebouwd op een verkeerd beeld van zichzelf als kopersmarkt, waarvoor energieleveranciers dan moeten vechten. 

De Europese Unie maakte zich afhankelijk van de goedkope Russische energie en zal daarvoor een hoge prijs betalen.

Vond je dit een interessant stuk ?  Hou je dan niet tegen om het te delen.  Bij voorbaat dank !