Toeval bestaat niet, ook niet op het niveau van de centrale banken

Verschillende wijsgeren en filosofen zijn doorheen de tijd het fenomeen 'toeval' gaan onderzoeken en definiëren:

Voltaire: "Wat wij toeval noemen is en kan alleen de onbekende oorzaak zijn van een waarneembaar gevolg".

Baruch de Spinoza: "Wat wij toeval noemen, is het toevluchtsoord der onwetendheid".

Arthur Schopenhauer: "Toeval is slechts een subjectief fenomeen dat ontstaat uit de beperking van de horizon van ons verstand".

Friedrich von Schiller: "Er bestaat niet zoiets als toeval. En wat ons voorkomt als het kleinste toeval komt voort uit de diepste bron van het lot".

Gotthold Ephraim Lessing: "Het woord toeval is godslastering; niets onder de zon is toeval; zeker niet datgene waarvan de bedoeling zo duidelijk in de ogen schijnt".

Einstein: "Als dit universum in zijn miljoenvoudige orde en precisie het resultaat van een blind toeval zou zijn, dan is dat net zo geloofwaardig als wanneer een drukkerij explodeert en alle druklettertjes weer op de grond terechtkomen in de voltooide en foutloze vorm van het woordenboek".

"In de politiek gebeurt niets toevallig. Telkens als er iets gebeurt, mag je er zeker van zijn dat het zo gepland was."

Deze opmerking, die vandaag de dag als bij uitstek samenzweerderig klinkt, werd niet door mij gemaakt, maar door de vroegere Amerikaanse president Franklin Roosevelt. 

&&&

Crisissen gebeuren niet toevallig

Ook in de economie is er geen toeval. Financiële bubbels worden niet opgeblazen door de werking van de Heilige Geest. En hun leeglopen is ook niet te wijten aan een plotse bui van goddelijk slecht humeur. In onze wereld spelen de centrale banken een doorslaggevende rol: door het verlagen of verhogen van de rentetarieven stimuleren zij - of beperken ze - het uitgeven van geld. Hun invloed op de economische groei is dus enorm.

Eerste oorzaak inflatie: een aanbodschok

Naast de wegzakkende euro wordt de Europese economie, en bij uitbreiding de wereldeconomie, geconfronteerd met tekorten. Begin 2020 brak de coronacrisis uit en kregen we te maken met lockdowns. Zo ongeveer in de hele wereld betaalden de overheden mee de lonen en hielden ze de economie min of meer op de been. Velen konden niet meer op dezelfde manier werken en consumeren als voorheen. Spaaroverschotten namen toe, ondernemingen produceerden minder en aanvoerketens raakten verstoord. Gevolg: tekorten van allerlei aard (grondstoffen, bouwmaterialen, voedsel...). En die tekorten deden - en doen - de prijzen stijgen. Dit fenomeen verklaart een belangrijk deel van de inflatie van 2021 en 2022. 

   

Tweede oorzaak inflatie: een energieschok  

Door de lockdown van het voorjaar van 2020 werd de olieprijs zelfs even negatief. Oorzaak: het tegelijk optreden van een scherp gedaalde vraag, een groot olieoverschot en het ontbreken van opslagcapaciteit. Na de lockdowns, einde 2020 begin 2021, vertrok de olieprijs weer à la hausse. Verschillende waarnemers zijn zelfs van mening dat er structureel minder olie kan worden opgepompt: lees hier, hier, hier en hier.

Op 24 februari van dit jaar begon de oorlog in Oekraïne en ervoer Europa de toenemende afwezigheid van Russisch gas. Met een explosie van de gasprijs als resultaat. Vandaar de link met de oplopende inflatie.  

Effecten van hogere rentevoeten   

Zowel toenemende energiekosten als stijgende rentevoeten halen geld uit de economie. Door hogere energieprijzen geven gezinnen minder uit aan andere zaken, wat ongunstig is voor de economie. Als dan tegelijk de rente opklimt, is dat een dubbele aanslag op de economische activiteit.  

Gezinnen, ondernemingen (hoe goedkoper het geld hoe rendabeler de productiemiddelen) en overheden moeten duurder gaan lenen. Bepaalde bedrijven (door hogere energie-, loon- en rentekosten) zien zich zelfs verplicht om - al dan niet tijdelijk - te sluiten. Er komt een vicieuze cirkel op gang: het aanbod van producten daalt, er ontstaan allerlei tekorten die op hun beurt de prijzen doen stijgen. Er staat een schuldencrisis (lees ook hier en hier) voor de deur, want de rentecomponent van vele leningen zit in de lift.

Grafieken als bewijs voor het doelbewust uitlokken van een economische crisis 

Historische evolutie olieprijs.
Bron: wikipedia

Na twee jaar van scherpe stijging bereikte in juli 2008 de olieprijs een top van 147 dollar (zie bovenstaande grafiek). Daarna brak de globale financiële crisis uit.

Historische evolutie kortetermijnrente VS
Bron: New York Times

Op de andere afbeelding, die de evolutie van de Amerikaanse kortetermijnrente weergeeft (de 'Fed funds rate'), is het duidelijk dat de Amerikaanse centrale bank in diezelfde periode (2005 - 2008) de rente stevig optrok. Hetzelfde fenomeen, een oplopende olieprijs en tegelijk stijgende rente, zien we ook op het einde van de jaren '80. Op de tweede grafiek is ook zichtbaar dat kort na een rentetop er telkens een recessie optreedt. 

De centrale banken zijn bevolkt met talloze specialisten, intelligente mensen die over een batterij aan financieel-economische data - zoals de getoonde grafieken - beschikken. En die perfect op de hoogte zijn van de impact van hun beslissingen. 

Het is moeilijk in te zien hoe deze recessies, deze crisissen niet opzettelijk gewild en georganiseerd worden. Enkele uitspraken van beleidsmakers ter zake (lees hier, hier en hier - lees ook deze analyse) laten aan duidelijkheid niets te wensen over.

&&&

Renteverhogingen doen niets aan de prijsopdrijvende effecten van de gasproblematiek. Renteverhogingen zullen er niet voor zorgen dat er meer gas naar ons toekomt. Inflatie kan men niet bestrijden door de rente naar boven te jagen, maar door de energietoevoer te verhogen en de energieprijzen te verlagen.

De centrale banken zijn bewust doende een ernstige economische terugval te creëren. Meer faillissementen zijn te verwachten, de werkloosheid zal toenemen en een schuldencrisis is onafwendbaar geworden. De prijzen van activa zullen kelderen.

Vond je dit een interessant stuk ?  Hou je dan niet tegen om het te delen.  Bij voorbaat dank !