Drie economen, verbonden aan verschillende Amerikaanse universiteiten, hebben onderzocht waar de grens ligt voor overheidsschulden. Met andere woorden: op welk punt kan een land niet langer wegkomen met de gedachte ‘het komt wel goed’, zelfs niet meer door de rente kunstmatig laag te houden, iets wat economen ‘financiële repressie’ noemen. Uit dat onderzoek trekt macro-econoom Edin Mujagic de conclusie dat de Amerikaanse staatsschuld beter houdbaar is dan die van Europese landen, inclusief Duitsland.
Wat zeggen economen en beleidsmakers meestal over staatsschulden?
Mede dankzij het werk van Thomas Piketty weten we dat beleidsmakers en economen vaak zeggen: 'Die staatsschuld doet er niet zoveel toe.' Hun redenering is: zolang de rente die je betaalt over die schuld lager is dan de economische groei, is er niets aan de hand. En daar zit wat in, want als je vanuit de overheid kijkt: economische groei is eigenlijk hetzelfde als groei van je inkomsten, en de rente is wat je betaalt aan lasten. Als je inkomsten harder stijgen dan je uitgaven, dan is er dus inderdaad geen probleem.
En Mujagic zegt niet dat hij zich achter Piketty schaar, maar het idee is logisch. We moeten er alleen wel een belangrijke kanttekening bij maken: als we het over rentes hebben, moet je die corrigeren voor inflatie. Dat is cruciaal, want dan pas zie je het echte beeld.
Wat concluderen die economen over de grens van de Amerikaanse staatsschuld?
Dat er zelfs een grens is waarbij ook dat wat hierboven staat beschreven niet meer helpt. Dus zelfs als de groei hoger is dan de rente, kun je nog steeds een probleem hebben. Voor Amerika hebben ze berekend dat die grens ligt tussen 174 en 189% van het BBP. De afgelopen maanden maakten veel mensen zich zorgen over de Amerikaanse staatsschuld die nu rond de 120% van het BBP ligt. Zo bezien is er dus nog ruimte.
Maar, zeggen de onderzoekers, er is één belangrijke kanttekening: de onzekerheid over toekomstig beleid. En die is in Amerika groot. Dat verlaagt die grens aanzienlijk, waarschijnlijk tot de huidige 120%. Je komt dus al redelijk snel in de gevarenzone, maar je bent er nog lang niet. En dat is belangrijk, want dit is één van de redenen waarom Mujagic zich minder zorgen maakt over de Amerikaanse overheidsschuld, en juist meer over die van Frankrijk, Italië en zelfs Duitsland.
Waarom maakt Mujagic zich meer zorgen over de Europese landen?
Dat heeft alles te maken met rente en groei. Als je dat corrigeert voor inflatie, heb je in de VS een rente van zo'n 1 tot 1,5%, terwijl de economie met ongeveer 2% groeit. Vergelijk dat met Frankrijk, waar de reële rente rond 2% ligt, maar de groei maar 1% is. Daar stijgen de kosten dus sneller dan de inkomsten. Voor Duitsland geldt dat ook.
De Amerikaanse economie heeft een veel groter verdienvermogen. Ze groeit harder, is flexibeler, innovatiever en jonger. Als je dat loslaat op een land als Duitsland: hun staatsschuld is nu 62% van het BBP, dus aanzienlijk lager dan die van de VS.
Maar als Duitsland bijvoorbeeld de pensioenrekening deels met geleend geld gaat betalen, dan zit je in no time op 100%. De netto contante waarde van de pensioenbeloftes die Duitsland heeft gedaan komt neer op ongeveer 350% van hun economie, terwijl ze daar maar zo'n 10% van gespaard hebben.
In Frankrijk, Italië en Spanje ligt dat zelfs tussen de 400 en 500%, met nauwelijks iets opzijgezet.
Kijk maar even naar deze tabel van Eurostat:
Als die landen hun pensioenverplichtingen deels met schuld moeten financieren, halen ze de Amerikaanse schuldpositie razendsnel in. En dan hebben we het nog niet eens over extra uitgaven aan defensie of infrastructuur. En als je meeneemt dat de Amerikaanse economie flexibeler, jonger innovatiever en dynamischer is dan de Europese, dan komt het erop neer dat zo'n land simpelweg meer schuld kan dragen.
Om die reden is meer vertrouwen in de houdbaarheid van de Amerikaanse staatsschuld gerechtvaardigd dan in die van Europese landen - Duitsland incluis.
Artikel overgenomen en aangepast van bnr.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten