Cognitieve dissonantie

 

"Soms zijn mensen heel sterk verbonden met een bepaalde kernovertuiging. Wanneer ze vervolgens worden geconfronteerd met het bewijs dat volledig tegen die overtuiging ingaat, zal dat nieuwe bewijs niet worden geaccepteerd. 

Het wel accepteren van deze waarheid zou voor hen bijzonder oncomfortabel zijn, hetgeen we aanduiden met de term cognitieve dissonantie. En omdat het voor hen zo essentieel is om deze kernovertuiging te beschermen, zullen ze alles rationaliseren, negeren en zelfs volledig ontkennen, wat niet past bij die kernovertuiging."

Citaat van psychiater en auteur Frantz Fanon (1925 - 1961) uit zijn boek 'Peau noire, masques blancs'

'Back to the fifties' als we het klimaat willen redden

Een bevriend stel heeft maatregelen genomen nadat hun dochter vertelde dat ze het helemaal eens is met de blokkades van autosnelwegen door Extinction Rebellion (ER). Ze hebben besloten om haar te helpen met het voorkomen van de door ER aangekondigde "massale uitroeiing en het verdwijnen van hele ecosystemen". Hun dochter moet weer een toekomst krijgen en de planeet dient te worden afgekoeld. We laten hen nu aan het woord:

"Dat doen we als volgt: ze gaat voortaan op de fiets naar school, want wegbrengen met de auto kost brandstof. Natuurlijk wordt het straks winter en dan wil ze met de bus, maar zolang dat een dieselbus is, lijkt dat ons niet bevorderlijk voor het klimaat. Nu vraagt ze natuurlijk om een elektrische fiets, maar we hebben haar de verwoestingen aan de natuur laten zien ten gevolge van de lithiumwinning, dus wordt het gewoon trappen. Dat is goed voor haar, wij fietsten vroeger ook naar school.

Om alvast te wennen aan 'het van het gas af moeten' hebben we de radiator in haar kamer afgekoppeld. Het daalt er nu 's avonds tot 12 graden, maar in de winter zou het weleens kunnen gaan vriezen. In dat geval hebben we beloofd dat ze een extra trui, muts, winterjas en handschoenen krijgt. Om dezelfde reden hebben we afgesproken dat ze voortaan alleen een koude douche neemt. Kleding wassen doet ze voortaan zelf, met het wasbord, want de wasmachine is nu eenmaal een stroomverbruiker en de wasdroger al helemaal. Dat kan natuurlijk niet meer.

Nu we het toch over de kleding hebben: die ze nu heeft is allemaal synthetisch, dus gemaakt van aardolie. Maandag brengen we daarom alles naar de kringwinkel. We hebben een ecologische winkel ontdekt waar uitsluitend kleding wordt verkocht uit ongeverfde en ongebleekt linnen, wol en jute. We denken niet dat het haar mooi staat, zelfs dat ze uitgelachen gaat worden, maar dat is wat ze moet over hebben voor het klimaat. Katoen is uit den boze, dat komt uit verre landen en er worden bestrijdingsmiddelen voor gebruikt.

Straks om 19:00 uur zetten we de Wi-Fi uit en die gaat pas morgen na het avondeten weer even aan. Op die manier sparen we elektriciteit, heeft ze geen last van elektrostress en is ze totaal geïsoleerd van de buitenwereld, zodat ze zich beter op haar huiswerk kan concentreren. Om elf uur 's avonds schakelen we de stroom uit, dan is het echt helemaal donker. Dat scheelt een hoop CO2. Ze gaat niet meer op wintersport. Ze gaat niet meer mee op welke vakantie dan ook, want onze vakantiebestemmingen zijn praktisch onbereikbaar met een fiets. Terug naar de CO2-uitstoot en voetafdruk van je overgrootouders betekent domweg dat je ook gaat leven zoals je overgrootouders en die hadden nooit vakantie en zelfs geen fiets. 

Dan hebben we het nog niet over eten gehad. Geen CO2-afdruk betekent geen vlees, geen vis en geen gevogelte meer. Vleesvervangers op basis van soja zijn ook uit den boze want soja groeit immers waar eerst regenwoud was. Ook geen geïmporteerd voedsel meer, want dat heeft een negatief ecologisch effect. En absoluut geen chocolade uit Afrika, geen koffie uit Zuid-Amerika en geen thee uit Azië. Uitsluitend nog aardappelen, groenten en fruit uit eigen land en alleen van de koude grond, want broeigassen draaien op verwarmingsketels, CO2 en kunstlicht. Dat is slecht voor het klimaat. Brood kan nog, maar boter, melk, eieren, kaas, yoghurt, kwark en room komen van kippen en koeien en die stoten CO2 uit. Geen ijsjes in de zomer. Geen frisdrank en geen bier, want die belletjes zijn immers CO2. 

Ook gaan we alle plastic uitbannen, want dat komt uit chemische fabrieken. Ook alles van staal en aluminium moet weg. Heeft u weleens gezien wat een energie zo'n hoogoven of aluminiumsmelterij verbruikt? 

En ten slotte krijgt ze ook geen make-up, zeep, shampoo, crème, lotion, conditioner of tandpasta meer. Het maandverband wordt er een van linnen, net als vroeger."

Van 23 september tot eind 2024 : wereldschokkende openbaringen en gebeurtenissen

Het voorrecht van alle echte profetie is om dingen te voorspellen aan het volk, aan de mensen, die ze allemaal niet kunnen en willen geloven. Profetie is waardeloos. Dat moet wel. Dat is ook zo. Want profetie valt overtuigingen en geloofssystemen aan. En dat resulteert dus in ontkenning of verontwaardiging. Zij die nog ogen hebben om te zien, oren om te horen en wiens zes zintuigen nog functioneren, weten het al lang: het gaat met de wereld bergafwaarts. 

In het verre verleden hebben vele profeten, zieners en visionairen voorspellingen geformuleerd over onze tijd. Nostradamus is allicht de bekendste en meest bestudeerde - maar ook de minst begrepen - van al die Cassandra's. Zelfs de Bijbel bevat gesluierde aanwijzingen over hetgeen er in onze tijd te gebeuren staat. Ook vandaag zijn er specialisten die, dikwijls na veel bronnenonderzoek en het bestuderen van allerlei cycli, in staat zijn om in de toekomst te kijken. 

Heel merkwaardig is dat de datum van 23 september 2023 (23 september is Jom Kipoer, de heiligste dag in het jodendom en tussen 19 en 23 september vindt er in New York een VN-top plaats) blijkbaar gecodeerd aanwezig is in talrijke films en muziekclips. Zelfs zodanig dat het erop lijkt dat het grote publiek als het ware werd geprogrammeerd om deze datum te verankeren in het collectieve onderbewustzijn. Uit die film- en videobeelden komt bijvoorbeeld naar voren dat  New York zou getroffen worden door grote ontploffingen (Plutonium-239 wordt gebruikt in kernwapens) en/of een tsunami.

We kunnen en willen geen concrete voorspellingen doen - als trendwatcher kijken we in de eerste plaats naar tendensen - maar er zijn zoveel elementen die samenkomen, zoveel signalen, dat deze niet geheel mogen worden genegeerd. Onderaan dit stuk vindt u een overzicht van geraadpleegde bronnen.

Uit alle onderzochte informatie hebben we de volgende mogelijke gebeurtenissen geselecteerd die ons enigszins plausibel lijken :

• Een schokkende gebeurtenis in de VS, meer bepaald in New York (verschillende voorspellers beweren dat ze zulks nog nooit gezien hebben). Het kan gaat om een natuurevenement, een weer gerelateerd fenomeen (storm of tsunami) met bepaalde technologische uitwerkingen (stroomonderbrekingen, de uitval van het online systeem). Men hoeft geen aandachtig waarnemer te zijn om vast te stellen dat de laatste jaren zich steeds meer natuurrampen voordoen. De lijst is haast eindeloos: aardbevingen in Turkije en Marokko, een waterbom in Wallonië, overstromingen in Pakistan, Noord-Italië en elders, de vulkaanuitbarsting in Tonga, bosbranden overal ter wereld, het drama in Maui enz.).

• Een schokkend politiek evenement in de VS waarbij een of meerdere opzienbarende geheimen aan het licht komen. Welke - onaangename - waarheid kan onverwacht en dramatisch, bijvoorbeeld door een klokkenluider zoals Edward Snowden, openbaar worden gemaakt? Enkele voorbeelden: 

1. De mogelijke machinaties van Joe en Hunter Biden in Oekraïne (link). 
2. De bewering dat de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2020 vervalst werd (link).
3. De mogelijk onaangename waarheden omtrent het ontstaan en het beheer (statistieken, mondmaskers, lockdowns, vaccins enz) van de pandemie van 2020-2021.
4. De bewering van de op grote schaal georganiseerde kinderhandel en kindermisbruik door een deel van de elite.
5. Het mogelijk bekendmaken van het bestaan van - en contacten met - buitenaardse beschavingen.

&&&

Uiteraard horen bovenstaande mogelijkheden stuk voor stuk thuis in het grote arsenaal van de complottheorieën. Andere dergelijke theorieën gaan over de onware klimaat- en stikstofcrisis, de gefabriceerde migratie- en asielcrisis, technologieën die het weer kunnen manipuleren, het bestaan van gerichte energiewapens enz. Het zou dan ook een grote schok zijn mocht een of meerdere van deze theorieën waar blijken te zijn. In deze zijn en blijven harde bewijzen evenwel een absolute noodzaak. Hoe dan ook is het voor aandachtige waarnemers al langer duidelijk dat men essentiële informatie over essentiële aangelegenheden voor ons verborgen houdt.

Het kan een hele tijd duren vooraleer de waarheid over hebzucht en corruptie, bijvoorbeeld op regeringsniveau, aan de oppervlakte komt. En de kans is groot dat we in de komende dagen, weken en maanden hierover veel meer zullen vernemen. De wereld zal allicht diep gaan beseffen dat we grootschalig werden bedrogen en dat er boven onze hoofden allerlei (zeer) onfrisse toestanden plaatsvonden en nog steeds plaatsvinden. Dat zal voor de meesten onder ons niet alleen tot grote verbijstering leiden, maar vooral ook moeilijk verteerbaar, pijnlijk en zelfs hartverscheurend zijn. 

Onze energetische-, financiële-, economische-, sociale- en politieke systemen zijn veel kwetsbaarder dan ons door politici en media wordt verteld (lees o.a. hier, hier, hier en hier). Hetgeen nu naar buiten zal komen, zal de perceptie omtrent ons maatschappelijk systeem diepgaand aantasten en veranderen. We leven in turbulente tijden en met deze mogelijke nieuwe onthullingscrisis - als we het tenminste houden op een komende politieke schok - komt er nog een nieuwe lading disruptie bovenop.

&&&

Het wordt slechter vooraleer het beter wordt. Zoals wij het zien verkeert de wereld in een proces van transformatie zoals onze generatie nog nooit heeft meegemaakt. Onze maatschappelijke inrichting is in meerdere opzichten disfunctioneel geworden. Er komen echter beslist nieuwe systemen die de belangen van u en mij beter zullen dienen. In een niet te verre toekomst zal het volk, meer dan nu het geval is, de dienst uitmaken op het politieke toneel. De politieke macht, de politieke besluitvorming zal goeddeels terechtkomen bij de bevolking. Het doordrukken van allerlei (verborgen) agenda's zal stoppen.

Uiterlijke zekerheden zullen afnemen en mogelijk verdwijnen. Onze aandacht en focus dient zich daarom meer te gaan verplaatsen naar het ontwikkelen en verwerven van innerlijk bewustzijn en innerlijke zekerheden.

Het klinkt wollig maar we zijn, ondanks alles, op weg naar een betere wereld. In de ondergrond van de samenleving zijn namelijk velen doende om na te denken en te werken aan meer gelijkheid, rechtvaardigheid, samenwerking en verbinding.

Beperkt overzicht geraadpleegde bronnen:

- https://www.youtube.com/watch?v=j635Cv2aOlA

- https://www.youtube.com/watch?v=NcbmUFjDEMk&t=13s

- https://www.youtube.com/watch?v=00d1TbFC6R4&t=16s

- https://www.youtube.com/watch?v=xdBBaukKqZs

- https://www.youtube.com/watch?v=2pKmWBsgFOk

- https://www.youtube.com/watch?v=H0ftAxKXZ9U&t=3s

- https://www.youtube.com/watch?v=H0ftAxKXZ9U&t=3

- https://www.youtube.com/watch?v=MSulTbCyt1k

- https://www.youtube.com/watch?v=-K6pPPuSbWQ

- https://www.youtube.com/watch?v=8Z2PP8WPtdU

De moderne wereld kan niet bestaan zonder ammoniak, kunststoffen, staal en cement

Vaclav Smil is emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Manitoba in Canada. Hij schreef meer dan veertig boeken over onderwerpen zoals energie, milieu, bevolking, voedsel, technische innovatie, risicobeoordeling en overheidsbeleid. Dit artikel is een samenvatting van zijn voorlaatste boek uit 2022 : "Zo zit de wereld in elkaar - wat de wetenschap ons leert over het verleden, het heden en de toekomst".

Moderne samenlevingen zouden onmogelijk zijn zonder de massaproductie van veel door de mens gemaakte materialen. Tot de jaren zeventig hadden we zonder microchips of pc's een welvarende westerse beschaving met veel voedsel, materieel comfort en met toegang tot behoorlijk onderwijs en gezondheidszorg. In de jaren negentig slaagden we er in om zonder smartphones en sociale media economieën uit te breiden, de nodige infrastructuur uit te bouwen en de wereld met straalvliegtuigen te verbinden.

Vier essentiële materialen

Vier materialen scoren het hoogst op de schaal van noodzakelijkheid en vormen de vier pijlers van de moderne beschaving: ammoniak, kunststoffen, staal en cement. Deze bouwstoffen zijn in grotere hoeveelheden nodig dan andere essentiële grondstoffen. De wereld produceert nu jaarlijks ongeveer 4,5 miljard ton cement, 1,8 miljard ton staal, bijna 400 miljoen plastic en 180 miljoen ton ammoniak. 

Ammoniak

Ammoniak verdient de toppositie als onze belangrijkste grondstof. Want de synthese ervan is de basis van alle stikstofmeststoffen en zonder die toepassingen zou het onmogelijk zijn om vandaag bijna de helft van 8 miljard mensen te voeden. In het dichtstbevolkte land ter wereld is die afhankelijkheid zelfs nog groter: het voeden van drie op de vijf Chinezen houdt ermee verband. Andere uitvindingen bieden ons comfort, gemak of rijkdom of verlengen ons leven. Stikstofmeststoffen zijn daarentegen onmisbaar voor het overleven van miljarden mensen. Daarom is de synthese van ammoniak het meest bijzondere voorbeeld van technische vooruitgang in de geschiedenis. 

Kunststoffen

Kunststoffen zijn een grote groep synthetische organische materialen die gemeen hebben dat men ze in de gewenste vorm kan gieten. Ze zijn werkelijk overal aanwezig. Terwijl ik dit artikel typ, zijn de toetsen van mijn Dell laptop gemaakt van acrylonitril-butadieen-styreen, zit ik op een draaistoel die bekleed is met polyester stof en rusten de nylon wielen op een polycarbonaat beschermingsmat. 

Kunststoffen zijn onmisbaar in de gezondheidszorg in het algemeen en in ziekenhuizen in het bijzonder. Het leven vangt aan in kraamafdelingen en eindigt in intensive care afdelingen. In die inrichtingen wemelt het van de plastic voorwerpen die van verschillende soorten PVC zijn gemaakt: flexibele slangen (voor het voeden van patiënten, het toedienen van zuurstof en het controleren van de bloeddruk), katheters, intraveneus materiaal, bloedzakken, steriele verpakkingen, dienbladen en bekkens, bedpannen en bedhekken, thermische dekens.

Staal

De sterkte, duurzaamheid en veelzijdigheid van staal bepaalt het uiterlijk van de moderne beschaving en maakt de meest fundamentele functies mogelijk. Staal is het meest gebruikte metaal en het geeft vorm aan talloze zichtbare en onzichtbare kritieke onderdelen van de moderne beschaving. Denk aan wolkenkrabbers, windturbines, (land)bouwmachines, olietankers, vangrails maar ook aan scalpels, naainaalden en blikverpakkingen. Bovendien zijn bijna alle andere metaal - en niet-metaalproducten geëxtraheerd, verwerkt, gevormd, afgewerkt en verdeeld met gereedschappen en machines die van staal zijn gemaakt. De gemiddelde auto bevat ongeveer 900 kg staal en in 2022 produceerde de wereld zo'n 62 miljoen personenauto's per jaar.

Cement

Cement is natuurlijk het hoofdbestanddeel van beton: in combinatie met zand, grind en water is dit het meest gebruikte materiaal. Moderne steden zijn belichamingen van beton, net als bruggen, tunnels, wegen, dammen, landingsbanen en havens. China produceert tegenwoordig meer dan de helft van alle cement ter wereld. Verbazingwekkend is alleszins dat de wereld nu in één jaar meer cement verbruikt dan in de hele eerste helft van de 20e eeuw.

Gemeenschappelijke kenmerken

Deze vier materialen, die zo verschillend zijn in hun eigenschappen en kwaliteiten, hebben drie gemeenschappelijke kenmerken: 

• ze zijn niet gemakkelijk te vervangen door andere materialen (zeker niet in de nabije toekomst of op wereldschaal); 
• we zullen er in de toekomst veel meer van nodig hebben;
• hun massaproductie is sterk afhankelijk van de verbranding van fossiele brandstoffen

Organische meststoffen kunnen synthetische ammoniak niet vervangen: hun stikstofgehalte is te laag en ze zijn in onvoldoende mate in de wereld aanwezig, zelfs niet als men alle mest en gewasresten zou recycleren. Geen enkel ander materiaal biedt zoveel voordelen voor lichte en tegelijk duurzame toepassingen als kunststoffen. Geen enkel ander metaal is tegelijk zo betaalbaar en sterk als staal. Geen enkel ander in massa geproduceerd materiaal is zo geschikt voor het bouwen van stevige infrastructuur als beton (vaak versterkt met staal).

Toekomstige behoeften

In de toekomst zouden landen met hoge inkomens hun kunstmestgebruik kunnen verminderen door minder vlees te eten en minder te verspillen. China en India, de twee grootste gebruikers, zijn eveneens in staat om hun buitensporige kunststoftoepassingen af te bouwen. Maar Afrika, het continent met de snelst groeiende bevolking, blijft verstoken van kunstmest, ook al is het een grote voedselimporteur. De Afrikaanse hoop op een grotere voedselzelfvoorziening is afhankelijk van het toegenomen gebruik van stikstof. Want het ammoniakgebruik op het continent bedraagt immers minder dan een derde van het Europese gemiddelde. 

Er zullen in de toekomst meer kunststoffen nodig zijn om de vergrijzing op te vangen, de infrastructuur uit te breiden (bvb. pijpleidingen) en voor toepassingen in het transport (denk aan het interieur van vliegtuigen en van hogesnelheidstreinen). Lagelonenlanden kampen zowel met een onderontwikkelde infrastructuur als transportuitrusting en dus zal de behoefte aan staal allicht toenemen. Er zal ook meer cement nodig zijn om beton te maken. In de rijke landen dient men de in verval geraakte infrastructuur en transport te repareren (in de nationale technische beoordelingen in de VS krijgen alle sectoren waar beton domineert - dammen, wegen, luchtvaart - een 'D'). En in de ontwikkelingslanden is er de noodzaak om steden en transport uit te breiden. 

Geen windenergie zonder olie

Bovendien zal de overgang naar hernieuwbare energiebronnen enorme hoeveelheden staal, beton en kunststoffen vergen. Geen  duidelijker symbool van "groene" elektriciteitsopwekking dan windturbines. De fundering van een windturbine is van gewapend beton, de mast, gondel en rotor van staal en de enorme bladen bestaan uit energie-intensieve - en moeilijk te recycleren - kunststofharsen. Al deze gigantische onderdelen moeten met speciale vrachtwagens (of schepen) naar de installatielocaties worden gebracht en met grote stalen kranen worden opgebouwd. De tandwielkasten van de turbines moeten herhaaldelijk met olie worden gesmeerd. Deze windmolens zouden pas echt groene elektriciteit opwekken als al deze materialen zonder fossiele brandstoffen werden gemaakt.

Fossiele brandstoffen blijven onmisbaar

Bij ammoniaksynthese wordt aardgas gebruikt als bron van waterstof en als energiebron om zowel te voorzien in hoge temperatuur als hoge druk. Ongeveer 85% van alle kunststoffen zijn gebaseerd op eenvoudige moleculen die afkomstig zijn van aardgas en ruwe olie. Ook koolwaterstoffen leveren energie voor syntheses. De productie van staal gebeurt met het smelten van ijzererts in hoogovens samen met cokes, die gemaakt wordt van steenkool met toevoeging van aardgas. Cement produceert men door gemalen kalksteen, klei en leisteen te verhitten in grote ovens, die op hun beurt verwarmd worden met fossiele brandstoffen van lage kwaliteit (steenkoolgruis, petroleumcoke en zware stookolie). 

Samengevat vertegenwoordigen deze vier onmisbare materialen ongeveer 17% van de jaarlijkse globale energievoorziening en veroorzaken ze ongeveer 25% van alle CO2-uitstoot (door de verbranding van fossiele brandstoffen). De grootte en de omvang van deze afhankelijkheid maken het koolstofvrij maken van de vier pijlers van de moderne beschaving tot een ongewone uitdaging. Want het vervangen van fossiele brandstoffen in hun productieproces zal veel moeilijker en duurder zijn dan het opwekken van meer elektriciteit uit hernieuwbare omzettingen. Uiteindelijk zullen nieuwe procedés het overnemen, maar momenteel zijn er geen alternatieven onmiddellijk beschikbaar om een groot deel van de  wereldwijde capaciteit te vervangen. En de ontwikkeling van andere oplossingen zal tijd vergen.

Waterstof en biomassa

De synthese van ammoniak en het smelten van staal kunnen in principe gebaseerd worden op waterstof in plaats van op aardgas en cokes. We weten hoe we dat moeten doen. Maar het zal nog wel even duren voordat we honderden miljoenen tonnen groene waterstof kunnen produceren die ontstaat uit de elektrolyse van water met behulp van wind- of zonnestroom (vrijwel alle waterstof van vandaag is afkomstig van aardgas en steenkool). De beste voorspelling is dat groene waterstof in 2030 2% van het wereldwijde energieverbruik zou leveren, veel minder dan de honderden miljoenen tonnen die uiteindelijk nodig zullen zijn om de ammoniak- en staalproductie koolstofvrij te maken. Het koolstofvrij maken van de cementproductie  door gebruik te maken van afvalmaterialen en biomassa kan daarentegen slechts tot op zekere hoogte worden gerealiseerd; nieuwe processen zullen noodzakelijk zijn. Op dezelfde manier is er geen eenvoudige manier om de productie van plastic koolstofvrij te maken : de maatregelen hiertoe zullen variëren van plantaardige grondstoffen tot meer recyclage en vervanging door andere materialen.

Nieuwe materiaalafhankelijkheden

Naast deze vier materiaalpijlers ontstaan er nieuwe en zeer energie-intensieve materiaalafhankelijkheden. Het beste voorbeeld hiervan zijn elektrische auto's. Een typische lithiumbatterij van ongeveer 450 kilo bevat ongeveer 11 kilo lithium, bijna 14 kilo kobalt, 27 kilo nikkel, meer dan 40 kilo koper, 50 kilo grafiet en ongeveer 181 kilo staal, aluminium en kunststoffen. Opdat er met deze materialen één auto kan gebouwd worden, moet er ongeveer 40 ton erts worden verwerkt. De lage concentratie in de ertsen van vele van de genoemde materialen maakt echter dat er in totaal maar liefst 225 ton grondstof moet worden gewonnen en verwerkt. En een doorgedreven elektrificatie van het wegverkeer zou al snel een jaarlijkse vermenigvuldiging met tientallen miljoenen eenheden vereisen!

Moderne economieën zullen altijd gebonden zijn aan grote materiaalstromen : 

• ammoniak houdende meststoffen om de nog steeds groeiende wereldbevolking te voeden
• kunststoffen, staal en cement die nodig zijn voor nieuwe gereedschappen, machines en infrastructuur 
• nieuwe inputs die nodig zijn om zonnecellen, windturbines, elektrische auto's en accu's te produceren

En totdat alle energie die wordt gebruikt om deze onmisbare materialen te winnen en te verwerken afkomstig is van duurzame energiebronnen, zal de moderne beschaving fundamenteel afhankelijk blijven van fossiele brandstoffen. Noch artificiële intelligentie, noch apps, noch allerhande beweringen over een komende "dematerialisatie" zullen dat veranderen. 

Als je dit een interessant artikel vond, deel het dan even via bvb. de sociale media. Dank !

 

Wereldwijde schuldenlast blijft een probleem

Reeds in eerdere artikels (lees hier en hier) hebben we gewezen op de omvang en het gevaar dat uitgaat van de totale wereldschuld.

Volgens het International Institute of Finance (IFF) steeg de globale schuld (de som van zowel publieke - als privéschulden) in het eerste kwartaal van 2023 tot een bijna-record van 305.000 miljard dollar (zie onderstaande grafiek). 

Dankzij economische groei plus inflatie is de schuld/BBP-ratio wel gezakt van 360% naar 335%. Niettemin liggen de globale schuldverplichtingen nu 45.000 miljard dollar hoger dan voor de pandemie en de verwachting is dat die nog zullen oplopen.

De bezorgdheid over de kwetsbaarheid van het financiële systeem door scherp gestegen rentevoeten - denk hierbij aan de recente faillissementen van verschillende regionale Amerikaanse banken en de overname van Credit Suisse - blijft echter van kracht.

Insider Jacques Attali : "Er dreigt een enorme financiële crisis"

De in Algiers geboren Fransman Jacques Attali (1943) is een econoom, auteur (hij heeft meer dan 80 boeken gepubliceerd!), hoge ambtenaar en bedrijfsleider. Wie zijn carrière als publieke functionaris bestudeert, kan niet anders dan onder de indruk komen van zijn grote invloed op de Franse - en internationale politiek. Hier volgt een artikel van zijn hand dat dateert van 12 april 2023:

"Er dreigt een enorme financiële crisis. Tenzij we snel handelen, zal die waarschijnlijk uitbarsten in de zomer van 2023. En als die crisis wordt doorgeschoven naar de toekomst, zal die later in een ergere vorm terugkeren. We hebben nog steeds alles wat we nodig hebben om dit echt te boven te komen, mits we begrijpen dat ons volledige ontwikkelingsmodel op het spel staat.

De huidige wereldsituatie wordt slechts bijeengehouden door de kracht van de dollar, die zelf gelegitimeerd wordt door de economische, militaire en politieke macht van de Verenigde Staten, die het belangrijkste toevluchtsoord blijven voor het kapitaal in de wereld. Zij worden nu echter bedreigd door een zeer ernstige budgettaire, financiële, klimatologische en politieke crisis:

De overheidsschuld van de VS heeft 120% van het BBP bereikt, zonder rekening te houden met de garanties die de federale overheid heeft gegeven aan de verschillende pensioenstelsels van de federale werknemers of de noodzakelijke financiering van toekomstige klimaatrampen.

Sinds medio januari 2023 heeft de Amerikaanse schatkist de grens bereikt van wat zij kan lenen (31,4 triljard dollar). 

De salarissen van de ambtenaren en het leger worden slechts door lapmiddelen betaald (hetgeen volgens de minister van Financiën niet kan worden voortgezet tot na begin juli 2023). De Republikeinen, die het Huis van Afgevaardigden controleren, broeden op voorstellen die het Witte Huis nu al aan de kaak stelt als "verwoestende bezuinigingen die de nationale veiligheid zouden verzwakken en tegelijkertijd de werkende- en middenklasse-gezinnen zouden belasten". En het plan van de Democraten om het tekort over 10 jaar terug te dringen door de belastingen op de rijkste mensen massaal te verhogen, zal waarschijnlijk niet meer door het Congres komen. De Amerikanen zouden weer weg kunnen komen met een nieuwe verhoging van het schuldenplafond, wat niemand wil. En dat zou niets oplossen.

De privéschulden staan er niet beter voor: ze bedragen 16,9 triljard dollar, of 2,75 triljard meer dan vóór de Covid-19-crisis of 58.000 dollar per Amerikaanse volwassene of 89% van het beschikbare inkomen van de Amerikaanse huishoudens. Een groot deel ervan dient ter financiering van consumentenuitgaven en het aankopen van een huis. Met name de huizenschuld bedraagt 44% van het beschikbare inkomen van Amerikaanse huishoudens, het hoogste niveau in de geschiedenis, hoger dan in 2007 toen dit de vorige crisis veroorzaakte.

En de armste Amerikanen blijven lenen, met de garantie van de Federal Housing Administration, om huizen te kopen met een eigen bijdrage van maximaal 5%, terwijl de maandelijkse betalingen kunnen oplopen tot 50% van hun inkomen! Een onhoudbaar systeem. 13% van deze leningen is al in gebreke gebleven en dit percentage neemt elke dag toe. Bovendien zal de stijging van de rente de druk op deze arme ontleners, die door de kredietverstrekkers zijn bedrogen, nog toenemen. Daar komt nog bij dat de schulden van projectontwikkelaars ook ongekende hoogten bereikt: 1,5 triljard aan commerciële vastgoedleningen moet vóór eind 2025 worden terugbetaald of geherfinancierd, tegen tarieven die veel hoger zijn dan die van de lopende leningen. Dit alles met banken die zeer verzwakt zijn door de recente gebeurtenissen en die niet zullen kunnen deelnemen aan deze herfinancieringen. 

Bovendien heerst er in de VS een revolutionair klimaat, waarbij niemand een constitutionele crisis kan uitsluiten, die volgens sommigen zelfs tot een afscheiding van bepaalde staten zou kunnen leiden.

De rest van de wereld zou vreselijk lijden onder een dergelijke crisis. Europa, dat zelf kampt met een enorme schuldenlast, zou in een recessie terechtkomen en exportmarkten verliezen zonder dat de binnenlandse vraag kan overnemen. Hetzelfde geldt voor China. Alleen Rusland, dat niets meer te verliezen heeft, zou iets te winnen hebben.

Het verslag van het IMF, naar aanleiding van haar jaarvergadering van deze week, is op dit punt duidelijk. Ook al blijft deze instelling ongelofelijk discreet over de financiële systeemrisico's die de economie aantasten van haar belangrijkste aandeelhouder, de VS.

Al te weinig deskundigen fluisteren nu dat in de tweede helft van augustus een financiële crisis zal uitbreken, zoals vele andere daarvoor, met name in 1857, 1971, 1982 en 1993. Wat is het volgende crisisjaar? Misschien wel augustus 2023.

Hoe kan dit worden voorkomen?

Er zijn vier oplossingen: 

• radicale besparingen (die alleen maar ellende en geweld zullen veroorzaken); 
• fiscale en monetaire stimulering (waardoor de deadline alleen maar wordt uitgesteld); 
• oorlog (die tot het ergste zal leiden, alvorens er misschien kansen ontstaan voor de zeer weinig overlevenden);
• en tenslotte, een radicale heroriëntering van de wereldeconomie naar een nieuw ontwikkelingsmodel, met een totaal andere verhouding tot consumptiegoederen en woningbezit, waardoor zowel de schulden als de klimaatvoetafdruk worden verminderd.

Uiteraard is er niets voorbereid om die laatste oplossing uit te voeren. En als dit ooit gebeurt, zal het niet zijn om de nog perfect vermijdbare catastrofe te vermijden, maar slechts nadat deze heeft plaatsgevonden."

Bron: attali.com

Geen landbouw zonder fossiele brandstoffen

In ons vorig artikel hadden we het al eens over de onmisbaarheid van olie voor de landbouw.

Dagelijks moeten er op onze planeet maar liefst 8 miljard mensen worden gevoed. Tegelijk is gedurende de laatste decennia de hongersnood in de wereld sterk teruggevallen. Als men het waarom daarvan gaat bestuderen, stelt men vast dat het toenemende gebruik van fossiele brandstoffen hierin een doorslaggevende rol speelt. Daarom is een drastisch doorgevoerde decarbonisatie van de wereldeconomie hoogst onwenselijk.

De belangrijkste realisatie van de mensheid is het vermogen om elk jaar opnieuw voldoende voedsel te produceren. Wat daarbij vooral opvalt is de sterke afname van de ondervoeding in ontwikkelingslanden tussen 1970 en 2022. Het aantal ondervoede mensen daalde in die periode van boven de 30% naar 9,8% (zie hier en hier), terwijl in datzelfde tijdsbestek de wereldbevolking toenam van 3,7 miljard naar 8 miljard. 

Waaraan is dit spectaculaire resultaat te danken?

Antwoord : grotere oogsten door soortverbetering, bemesting, irrigatie en gewasbescherming. Maar ook door de combinatie van landbouwmachines en fossiele brandstoffen.

Zonder niet-hernieuwbare brandstoffen geen agricultuur. Denk hierbij aan de aandrijving van tractoren en oogstmachines, het vervoer van de oogsten naar opslagplaatsen, verwerkingsbedrijven en supermarkten, het gebruik van irrigatiepompen, de productie van kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen, verpakkingsmateriaal zoals plastic enz. Verder is er de niet te verwaarlozen blijvende energievraag voor voedselverkoop, bereiding thuis en buitenhuis eten. 

De hoge opbrengsten die nu mogelijk zijn met minimale arbeidsinzet zijn simpelweg onmogelijk zonder de inbreng van fossiele brandstoffen. De Tsjechisch-Canadese emiritus-hoogleraar milieu- en energiespecialist Vaclav Smil heeft in zijn boek "Growth : from microorganisms to megacities" berekend dat, terwijl de wereldbevolking tussen 1900 en 2000 met factor 3,7 is toegenomen, de energietoevoer naar de landbouw liefst bijna 90 keer zo groot is geworden.

Voor het verbouwen, malen en bakken van het graan voor een brood van 1 kg is er een energie-equivalent nodig van minstens 250 milliliter diesel (zie Vaclav Smil in zijn boek "Zo zit de wereld in elkaar" blz 78). Om tomaten te kweken in de onverwarmde tunnelkassen van Almeria in Zuid-Spanje is er 150 milliliter dieselolie per kg nodig (idem blz 84). Voor de verwarmde variant loopt dit op tot 500 milliliter dieselolie per kg (idem blz 84). Het is evident dat als die tomaten geëxporteerd worden, de productie-, transport- en energiekosten nog verder oplopen. 

In de lange en ingewikkelde voedselketen (van land naar schuur naar bord) is er steeds - en op elk niveau - een zekere hoeveelheid olie noodzakelijk (lees ook dit artikel).

Ons voedsel is trouwens niet slechts gebaseerd op het gebruik van olie. Steenkool wordt gebruikt voor de cokes waarmee ijzer wordt gesmolten voor de aanmaak van landbouwmachines en transportmiddelen (rails, wagons, locomotieven, schepen enz.).

Aardgas doet dienst als grondstof én als brandstof bij de synthese van stikstofhoudende mest. Zo vertelt de volgende grafiek ons dat de voedseltoevoer van meer dan 3,5 miljard mensen ernstig in het gedrang zou komen zonder kunstmest.

Bron: Our World in Data

Tussen 1800 en 2020 is de benodigde arbeid om in de Verenigde Staten een kg graan te produceren met ruim 98% teruggebracht, en het gedeelte van de beroepsbevolking dat werkzaam is in de agrarische sector is met eenzelfde omvang gedaald (idem zie blz 91). 

Indien we een zuiver organische landbouw zouden willen, moeten zeer veel mensen de stad verlaten (de opbrengst van stadslandbouw is te beperkt), de bio-industrie ontmantelen en terugkeren naar een leven gebaseerd op de bewerking en bemesting van het land met inbegrip met alle aspecten van veehouderij.

Dit alles geeft ons een idee over de ingrijpende economische hervormingen die moeten plaatsvinden als de mechanisering van de landbouw - en dus het gebruik van fossiele brandstoffen - zou worden afgebouwd. Er zouden miljoenen extra trekdieren nodig zijn. 

Er bestaan inderdaad reeds landbouwmachines die geen fossiele brandstof verbruiken. Maar dit is vandaag nog uiterst beperkt. Zoals geweten vormen batterijen met tegelijk een hogere energiedichtheid en een lagere kostprijs een groot probleem. Deze elektrische optie is, mits aanzienlijke investeringen, slechts mogelijk op langere termijn.

&&&

De mondiale voedselvoorziening is in de loop der decennia steeds afhankelijker geworden van fossiele brandstoffen. Deze fundamentele waarheid wordt veelal genegeerd door mensen en organisaties die niet (willen) begrijpen hoe de wereldeconomie feitelijk in elkaar zit en die een snelle decarbonisatie voorstaan.

De Amerikaanse ecoloog Howard Thomas Odum stelde al in 1971 vast dat moderne samenlevingen "de energetica niet begrijpen die samenhangt met de verschillende manieren waarop de energie die in een complex systeem wordt gevoed indirect naar alle delen van het netwerk gaat (...) de industriële mens eet geen aardappelen meer die zijn gemaakt van zonne-energie, hij eet nu aardappelen die deels van olie zijn gemaakt." (Citaat afkomstig uit zijn boek "Environment, Power and Society").

Als je dit een interessant artikel vond, deel het dan even via bvb. de sociale media. Dank !