Insider Jacques Attali : "Er dreigt een enorme financiële crisis"

De in Algiers geboren Fransman Jacques Attali (1943) is een econoom, auteur (hij heeft meer dan 80 boeken gepubliceerd!), hoge ambtenaar en bedrijfsleider. Wie zijn carrière als publieke functionaris bestudeert, kan niet anders dan onder de indruk komen van zijn grote invloed op de Franse - en internationale politiek. Hier volgt een artikel van zijn hand dat dateert van 12 april 2023:

"Er dreigt een enorme financiële crisis. Tenzij we snel handelen, zal die waarschijnlijk uitbarsten in de zomer van 2023. En als die crisis wordt doorgeschoven naar de toekomst, zal die later in een ergere vorm terugkeren. We hebben nog steeds alles wat we nodig hebben om dit echt te boven te komen, mits we begrijpen dat ons volledige ontwikkelingsmodel op het spel staat.

De huidige wereldsituatie wordt slechts bijeengehouden door de kracht van de dollar, die zelf gelegitimeerd wordt door de economische, militaire en politieke macht van de Verenigde Staten, die het belangrijkste toevluchtsoord blijven voor het kapitaal in de wereld. Zij worden nu echter bedreigd door een zeer ernstige budgettaire, financiële, klimatologische en politieke crisis:

De overheidsschuld van de VS heeft 120% van het BBP bereikt, zonder rekening te houden met de garanties die de federale overheid heeft gegeven aan de verschillende pensioenstelsels van de federale werknemers of de noodzakelijke financiering van toekomstige klimaatrampen.

Sinds medio januari 2023 heeft de Amerikaanse schatkist de grens bereikt van wat zij kan lenen (31,4 triljard dollar). 

De salarissen van de ambtenaren en het leger worden slechts door lapmiddelen betaald (hetgeen volgens de minister van Financiën niet kan worden voortgezet tot na begin juli 2023). De Republikeinen, die het Huis van Afgevaardigden controleren, broeden op voorstellen die het Witte Huis nu al aan de kaak stelt als "verwoestende bezuinigingen die de nationale veiligheid zouden verzwakken en tegelijkertijd de werkende- en middenklasse-gezinnen zouden belasten". En het plan van de Democraten om het tekort over 10 jaar terug te dringen door de belastingen op de rijkste mensen massaal te verhogen, zal waarschijnlijk niet meer door het Congres komen. De Amerikanen zouden weer weg kunnen komen met een nieuwe verhoging van het schuldenplafond, wat niemand wil. En dat zou niets oplossen.

De privéschulden staan er niet beter voor: ze bedragen 16,9 triljard dollar, of 2,75 triljard meer dan vóór de Covid-19-crisis of 58.000 dollar per Amerikaanse volwassene of 89% van het beschikbare inkomen van de Amerikaanse huishoudens. Een groot deel ervan dient ter financiering van consumentenuitgaven en het aankopen van een huis. Met name de huizenschuld bedraagt 44% van het beschikbare inkomen van Amerikaanse huishoudens, het hoogste niveau in de geschiedenis, hoger dan in 2007 toen dit de vorige crisis veroorzaakte.

En de armste Amerikanen blijven lenen, met de garantie van de Federal Housing Administration, om huizen te kopen met een eigen bijdrage van maximaal 5%, terwijl de maandelijkse betalingen kunnen oplopen tot 50% van hun inkomen! Een onhoudbaar systeem. 13% van deze leningen is al in gebreke gebleven en dit percentage neemt elke dag toe. Bovendien zal de stijging van de rente de druk op deze arme ontleners, die door de kredietverstrekkers zijn bedrogen, nog toenemen. Daar komt nog bij dat de schulden van projectontwikkelaars ook ongekende hoogten bereikt: 1,5 triljard aan commerciële vastgoedleningen moet vóór eind 2025 worden terugbetaald of geherfinancierd, tegen tarieven die veel hoger zijn dan die van de lopende leningen. Dit alles met banken die zeer verzwakt zijn door de recente gebeurtenissen en die niet zullen kunnen deelnemen aan deze herfinancieringen. 

Bovendien heerst er in de VS een revolutionair klimaat, waarbij niemand een constitutionele crisis kan uitsluiten, die volgens sommigen zelfs tot een afscheiding van bepaalde staten zou kunnen leiden.

De rest van de wereld zou vreselijk lijden onder een dergelijke crisis. Europa, dat zelf kampt met een enorme schuldenlast, zou in een recessie terechtkomen en exportmarkten verliezen zonder dat de binnenlandse vraag kan overnemen. Hetzelfde geldt voor China. Alleen Rusland, dat niets meer te verliezen heeft, zou iets te winnen hebben.

Het verslag van het IMF, naar aanleiding van haar jaarvergadering van deze week, is op dit punt duidelijk. Ook al blijft deze instelling ongelofelijk discreet over de financiële systeemrisico's die de economie aantasten van haar belangrijkste aandeelhouder, de VS.

Al te weinig deskundigen fluisteren nu dat in de tweede helft van augustus een financiële crisis zal uitbreken, zoals vele andere daarvoor, met name in 1857, 1971, 1982 en 1993. Wat is het volgende crisisjaar? Misschien wel augustus 2023.

Hoe kan dit worden voorkomen?

Er zijn vier oplossingen: 

• radicale besparingen (die alleen maar ellende en geweld zullen veroorzaken); 
• fiscale en monetaire stimulering (waardoor de deadline alleen maar wordt uitgesteld); 
• oorlog (die tot het ergste zal leiden, alvorens er misschien kansen ontstaan voor de zeer weinig overlevenden);
• en tenslotte, een radicale heroriëntering van de wereldeconomie naar een nieuw ontwikkelingsmodel, met een totaal andere verhouding tot consumptiegoederen en woningbezit, waardoor zowel de schulden als de klimaatvoetafdruk worden verminderd.

Uiteraard is er niets voorbereid om die laatste oplossing uit te voeren. En als dit ooit gebeurt, zal het niet zijn om de nog perfect vermijdbare catastrofe te vermijden, maar slechts nadat deze heeft plaatsgevonden."

Bron: attali.com