Translate

vrijdag 24 januari 2025

De complexiteit van ons oordeelsvermogen - we zien het totaalplaatje niet


Een taoïstische vertelling:

Duizenden jaren geleden heerste er in China een wrede, zelfzuchtige tiran. In die tijd leefde er een heel oude Chinees, die maar twee dingen zijn eigendom noemde: zijn enige zoon en zijn paard.

Op zekere dag liep het paard weg. Toen de mensen van de stad ervan hoorden, kwamen zij bij hem om hem te troosten: "Wat een ongeluk dat je paard is weggelopen!"
De oude man keek hen aan en zei: "Ik weet alleen dat mijn paard is weggelopen. Hoe weten jullie nu of het een ongeluk is?"

Enkele dagen later keerde het paard terug, gevolgd door zes andere paarden. Op die manier was de welstand van de oude man aanzienlijk toegenomen. De mensen van de stad kwamen opnieuw bij de oude man een zeiden: "Wat een geluk dat je nu zeven paarden hebt!"
De oude man dacht een ogenblik na en sprak: "Hoe weten jullie of het nu een geluk is?"
Ditmaal hadden de mensen niet zo veel te zeggen. Wellicht had de oude man gelijk. Dus hielden ze hun mond. Maar vanbinnen wisten zij best dat hij zich vergiste. Zeven prachtige paarden. Men zou hen kunnen dresseren en voor veel geld verkopen.

De enige zoon van de oude man begon de wilde paarden te temmen. Een week later viel hij van een wild paard en brak beide benen. Weer kwamen de mensen bijeen. Zij oordeelden opnieuw: "Je had gelijk, oude man! Het was geen zegen, maar onheil!" Nu heeft je enige zoon twee benen gebroken! En omdat je oud bent, ben je armer dan ooit."
De oude man sprak: "Wat zijn jullie hardleers! Draaf niet zo door! Zeg alleen dat mijn zoon twee benen heeft gebroken. Niemand weet of dat onheil of zegen is! 
Het leven komt in fragmenten en oordelen kan je alleen over het geheel!"

Enkele weken later werden alle jonge mannen opgeroepen in het leger van de tiran. Alleen de zoon van de oude man werd vrijgesteld. De mensen kwamen huilend en jammerend bij elkaar. Want uit elk huis moest wel een jongeman in militaire dienst. De hele stad treurde en rouwde en de mensen kwamen opnieuw bij de oude man en zeiden: "Je had gelijk. Je zoon mag dan kreupel zijn, maar je hebt hem tenminste nog bij je!"

De oude man zei: "Jullie gaan maar door en maar door met oordelen. Niemand weet hoe het werkelijk zit. Zeg alleen dat jullie zonen gedwongen worden in het leger te gaan en mijn zoon niet. Maar of dat geluk is of ongeluk, dat weet ik niet. Dat weet niemand, alleen God en dat is het geheel!"